1 00:00:01,520 --> 00:00:06,520 Κοιτώντας ψηλά 2 00:00:08,520 --> 00:00:15,520 Πριν από 167.000 χρόνια, ένα άστρο εξερράγη σε ένα μικρό γαλαξία σε τροχιά γύρω από το Γαλαξία μας. 3 00:00:18,520 --> 00:00:21,020 Τη στιγμή της μακρινής έκρηξης, 4 00:00:21,020 --> 00:00:24,520 ο Homo Sapiens μόλις είχε εμφανιστεί στην Αφρικανική σαβάνα. 5 00:00:27,520 --> 00:00:30,520 Κανείς όμως δε μπορούσε να αντιληφθεί αυτό το κοσμικό πυροτέχνημα, 6 00:00:30,520 --> 00:00:35,520 καθώς η φωτεινή έκρηξη είχε μόλις ξεκινήσει το μακρύ ταξίδι της προς τη Γη. 7 00:00:37,520 --> 00:00:42,020 Όταν το φως του υπερκαινοφανούς ολοκλήρωσε το 98% του ταξιδιού του, 8 00:00:42,020 --> 00:00:47,020 οι Έλληνες φιλόσοφοι είχαν μόλις αρχίσει να σκέπτονται για τη φύση του Σύμπαντος. 9 00:00:49,520 --> 00:00:51,520 Λίγο πριν το φως φτάσει στη Γη, 10 00:00:51,520 --> 00:00:56,520 ο Γαλιλαίος Γαλιλέι έστρεφε τα πρώτα τηλεσκόπιά του προς τον ουρανό. 11 00:01:00,520 --> 00:01:03,520 Και στις 24 Φεβρουαρίου 1987, 12 00:01:03,520 --> 00:01:08,020 όταν τα φωτόνια της έκρηξης επιτέλους περιέλουσαν τον πλανήτη μας, 13 00:01:08,020 --> 00:01:12,520 οι αστρονόμοι ήταν έτοιμοι να παρατηρήσουν λεπτομερώς τον υπερκαινοφανή. 14 00:01:14,520 --> 00:01:16,520 Ο Υπερκαινοφανής (σουπερνόβα) 1987A 15 00:01:17,290 --> 00:01:18,980 εμφανίστηκε στο νότιο ουρανό - 16 00:01:18,980 --> 00:01:21,960 μη παρατηρήσιμος από την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. 17 00:01:22,520 --> 00:01:26,520 Όμως το ESO είχε ήδη εγκαταστήσει τα πρώτα μεγάλα τηλεσκόπιά του στη Χιλή, 18 00:01:26,520 --> 00:01:30,520 παρέχοντας στους αστρονόμους θέση στη πρώτη σειρά του κοσμικού θεάματος. 19 00:01:33,520 --> 00:01:36,020 Το τηλεσκόπιο αποτελεί βέβαια το βασικό εργαλείο 20 00:01:36,020 --> 00:01:40,520 που μας επιτρέπει να αποκαλύψουμε τα μυστικά του Σύμπαντος. 21 00:01:41,520 --> 00:01:45,520 Τα τηλεσκόπια συλλέγουν πολύ περισσότερο φως από το ανθρώπινο μάτι, 22 00:01:45,520 --> 00:01:50,520 και έτσι αποκαλύπτουν αμυδρότερα άστρα και βλέπουμε βαθύτερα μέσα στο Σύμπαν. 23 00:01:52,520 --> 00:01:56,520 Όπως οι μεγεθυντικοί φακοί, εμφανίζουν και περισσότερες λεπτομέρειες. 24 00:01:58,520 --> 00:02:02,520 Και όταν εξοπλιστούν με ευαίσθητες κάμερες και φασματογράφους, 25 00:02:02,520 --> 00:02:07,520 μας παρέχουν πληθώρα πληροφοριών για πλανήτες, άστρα και γαλαξίες. 26 00:02:14,520 --> 00:02:18,520 Τα πρώτα τηλεσκόπια του ESO στη Λα Σίγια ήταν ετερόκλητα. 27 00:02:18,520 --> 00:02:21,520 Ποίκιλλαν από μικρά όργανα της κάθε χώρας μέλους 28 00:02:21,520 --> 00:02:24,520 ως μεγάλους αστρογράφους και κάμερες ευρέως πεδίου. 29 00:02:34,520 --> 00:02:38,520 Το 2,2 μέτρων τηλεσκόπιο - περίπου 30 χρόνων σήμερα - 30 00:02:39,520 --> 00:02:42,520 μας δίνει ακόμη μερικές από τις πιο εντυπωσιακές απεικονίσεις του Σύμπαντος. 31 00:03:23,520 --> 00:03:25,520 Στο ψηλότερο σημείο του υψώματος Λα Σίγια 32 00:03:25,520 --> 00:03:31,520 βρίσκεται το μεγαλύτερο επίτευγμα των πρώτων χρόνων του ESO - το τηλεσκόπιο των 3,6 μέτρων. 33 00:03:31,520 --> 00:03:36,520 35 ετών πια, βρίσκεται σε μία νέα περίοδο της ζωής του ως κυνηγός πλανητών. 34 00:03:38,520 --> 00:03:43,020 Επίσης, Σουηδοί αστρονόμοι κατασκεύασαν έναν δίσκο διαμέτρου 15 μέτρων 35 00:03:43,020 --> 00:03:47,520 για να μελετήσουν τα μικροκύματα από ψυχρά κοσμικά νέφη. 36 00:03:48,520 --> 00:03:53,520 Όλα μαζί, αυτά τα τηλεσκόπια βοήθησαν να ανακαλύψουμε το Σύμπαν στο οποίο ζούμε. 37 00:04:07,520 --> 00:04:11,520 Η Γη είναι ένας μόνο από τους οκτώ πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. 38 00:04:17,520 --> 00:04:19,520 Από το μικρό Ερμή ως το γιγαντιαίο Δία, 39 00:04:19,520 --> 00:04:26,020 αυτές οι βραχώδεις σφαίρες και οι αέριες μπάλες είναι τα υπολείμματα του σχηματισμού του Ήλιου μας. 40 00:04:31,520 --> 00:04:36,520 Ο Ήλιος με τη σειρά του, είναι ένα απλό άστρο στο Γαλαξία μας. 41 00:04:37,520 --> 00:04:42,520 Μία αχτίδα φωτός ανάμεσα στα εκατοντάδες δισεκατομμύρια παρόμοια άστρα - 42 00:04:42,520 --> 00:04:47,520 αλλά και διογκωμένους ερυθρούς γίγαντες, συρρικνωμένους λευκούς νάνους, 43 00:04:47,520 --> 00:04:50,520 και ταχύτατα περιστρεφόμενους αστέρες νετρονίων. 44 00:04:51,520 --> 00:04:56,520 Στους σπειροειδείς βραχίονες του Γαλαξία μας βρίσκονται διάσπαρτα λαμπρά νέφη, 45 00:04:56,520 --> 00:04:59,520 που φιλοξενούν λαμπρά σμήνη νεογέννητων άστρων, 46 00:04:59,520 --> 00:05:04,520 ενώ τα παλιά σφαιρικά σμήνη περιδιαβαίνουν το Γαλαξία. 47 00:05:09,520 --> 00:05:14,020 Και ο Γαλαξίας μας είναι ένας από τους αναρίθμητους γαλαξίες στο αχανές Σύμπαν, 48 00:05:14,020 --> 00:05:19,520 το οποίο διαστέλλεται από τη Μεγάλη Έκρηξη, πριν από περίπου 14 δις χρόνια. 49 00:05:27,520 --> 00:05:32,520 Τα τελευταία πενήντα χρόνια, το ESO βοήθησε να βρούμε τη θέση μας στο Σύμπαν. 50 00:05:32,520 --> 00:05:36,520 Κοιτάζοντας ψηλά, ανακαλύψαμε επίσης τις καταβολές μας. 51 00:05:37,020 --> 00:05:43,020 Είμαστε μέρος της μεγάλης κοσμικής ιστορίας. Χωρίς άστρα, δε θα ήμασταν εδώ. 52 00:05:46,520 --> 00:05:50,520 Το Σύμπαν ξεκίνησε με υδρογόνο και ήλιο, τα δύο ελαφρύτερα χημικά στοιχεία. 53 00:05:51,520 --> 00:05:56,520 Τα άστρα, σαν πυρηνικοί φούρνοι, μετατρέπουν τα ελαφρύτερα σε βαρύτερα στοιχεία. 54 00:05:58,520 --> 00:06:02,520 Και υπερκαινοφανείς όπως ο 1987A 55 00:06:02,520 --> 00:06:06,520 διασπείρουν στο Σύμπαν τα προϊόντα αυτής της αστρικής αλχημείας. 56 00:06:09,520 --> 00:06:13,520 Όταν το Ηλιακό Σύστημα δημιουργήθηκε, πριν από περίπου 4,6 δις χρόνια, 57 00:06:13,520 --> 00:06:17,520 περιείχε μικρές ποσότητες τέτοιων βαρύτερων στοιχείων. 58 00:06:17,520 --> 00:06:22,520 Μέταλλα και πυριτικά άλατα, αλλά και άνθρακα και οξυγόνο. 59 00:06:23,520 --> 00:06:28,520 Ο άνθρακας στους μύες μας, το σίδηρο στο αίμα μας και το ασβέστιο στα οστά μας, 60 00:06:28,520 --> 00:06:31,520 όλα σχηματίστηκαν σε μία νεότερη γενιά άστρων. 61 00:06:31,520 --> 00:06:35,520 Εσείς και εγώ είμαστε κυριολεκτικά φτιαγμένοι στον ουρανό. 62 00:06:36,520 --> 00:06:39,520 Αλλά οι απαντήσεις πάντα οδηγούν σε νέα ερωτήματα. 63 00:06:39,520 --> 00:06:43,520 Όσο περισσότερα μαθαίνουμε, τόσο βαθαίνουν τα μυστήρια. 64 00:06:45,520 --> 00:06:49,520 Ποιά είναι η προέλευση και η κατάληξη των γαλαξιών; 65 00:06:53,520 --> 00:06:58,520 Υπάρχουν άλλα αστρικά συστήματα εκεί έξω και υπάρχει ζωή σε εξωγήινους κόσμους; 66 00:07:05,520 --> 00:07:11,520 Και τι κρύβεται στη σκοτεινή καρδιά του Γαλαξία μας; 67 00:07:22,520 --> 00:07:26,520 Είναι φανερό ότι οι αστρονόμοι χρειάζονταν πιο ισχυρά τηλεσκόπια. 68 00:07:26,520 --> 00:07:29,520 Και το ESO τους παρείχε νέα επαναστατικά εργαλεία.