Persbericht

Dubbelster vormt opvallende nevel

5 augustus 2009

ESO heeft een prachtige opname vrijgegeven van een sterrencluster in het sterrenbeeld Carina (de Kiel). Deze opvallende foto toont een bonte verzameling sterren die verschillen in kleur en helderheid, sommige tegen een achtergrond van stof- en gaswolken. Een opvallende ster in het midden, HD 87643, is uitgebreid bestudeerd met verschillende ESO telescopen, onder meer de Very Large Telescope Interferometer (VLTI). De ster is omhuld door een uitgestrekte nevel en blijkt een begeleider te hebben. Interactie in dit dubbelstersysteem is waarschijnlijk de voedingsbron van de opvallende nevel die de ster omhult.

Deze nieuwe opname toont een rijk sterrengebied in de richting van de Carina-arm van de Melkweg, met in het midden de ster HD 87643, een type B[e] ster [1]. De foto maakt deel uit van een serie waarnemingen die astronomen voorzien van de beste opname van een B[e] ster ooit gemaakt.

De opname is gemaakt met de Wide Field Imager (WFI) op de 2,2-meter telescoop van de ESO sterrenwacht op de bergtop La Silla in Chili. De foto toont heel mooi de uitgestrekte nevel van gas en stof die het sterlicht reflecteert. Deze nevel met heldere tentakelachtige flarden van gas en stof wordt gevormd door de sterrenwind van HD 87643. Onderzoek lijkt erop te wijzen dat de ster eens in de 15 tot 50 jaar extra veel materie uitstoot.

Een team astronomen onder leiding van Florentin Millour heeft de ster HD 87643 zeer gedetailleerd bestudeerd met verschillende ESO- telescopen. Behalve de WFI maakte het team ook gebruik van ESO’s Very Large Telescope (VLT) op de berg Paranal.

De astronomen maakten gebruik van de NACO adaptieve optiek techniek van de VLT, waarmee ze de storende invloed van de atmosfeer konden corrigeren. Het team maakte daarna een opname met de Very Large Telescope Interferometer (VLTI) om het object nog uitgebreider te bestuderen. Deze uitgebreide observaties, van de panoramische WFI opname tot de gedetailleerde VLTI waarnemingen, komen overeen met een zoomfactor van 60.000 tussen beide uitersten.

De astronomen ontdekten dat HD 87643 een begeleider heeft. De twee sterren draaien in 20 tot 50 jaar om elkaar heen op een onderlinge afstand van ongeveer 50 keer de afstand aarde-zon. De begeleider heeft een stofschil om zich heen en waarschijnlijk worden ook de twee sterren omgeven door een schijf van stof.

De aanwezigheid van de begeleider kan verklaren waarom de ster regelmatig materie uitstoot en een nevel om zich heeft: als de begeleider in een sterk elliptische baan beweegt, komt hij regelmatig erg dicht bij HD 87643, wat deze uitstoot kan veroorzaken.

Noten

[1] B[e]sterren zijn sterren van het spectraaltype B, met emissielijnen in hun spectra, vandaar de “e”. Ze worden omgeven door een grote hoeveelheid stof.

Meer informatie

De studie naar HD 8643 is gepubliceerd in een paper dat verschijnt in Astronomy and Astrophysics: A binary engine fueling HD 87643’s complex circumstellar environment using AMBER/VLTI imaging, by F. Millour et al.

ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa en wereldwijd het meest productieve astronomische observatorium. ESO wordt ondersteund door 14 landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit gericht op het ontwerp, de bouw en de exploitatie van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol in het bevorderen en organiseren van samenwerking in het sterrenkundig onderzoek. ESO exploiteert drie observatielocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal exploiteert ESO de Very Large Telescope (VLT), 's werelds meest geavanceerde optische observatorium en ESO is de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA. ESO is momenteel bezig met ontwerpstudies voor de 42-meter Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop ( E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Science paper

Contact

Drs. Marieke Baan
Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie, NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
Mob: +31(0)20-5257484
E-mail: h.m.baan@uva.nl

Florentin Millour
Max-Planck Institute for Radio Astronomy
Bonn, Germany
Tel: +49 228 525 188
E-mail: fmillour@mpifr.de

Henri Boffin
ESO
Paranal, Chile
Tel: +49 89 3200 6222
E-mail: hboffin@eso.org

Valeria Foncea
ESO
Chile
Tel: +56 2 463 3123
E-mail: vfoncea@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso0928.