PESSTO’nun Messier 74’de Yakaladığı Süpernova

ESO'nun PESSTO araştırması, çok belirgin dönen kollara sahip muhteşem bir sarmal gökada olan Messier 74’ün görüntüsünü yakalamıştır. Yine de bu görüntünün esas öznesi, görüntünün sol alt köşesinde yer alan, 2013 yılının Temmuz ayının sonlarından beri gökadanın yeni ve harika eklentisi olan ve en parlak yıldız olarak görünen SN2013ej isimli bir Tip II süpernovadır.

Bu tür bir süpernova, yaşamının sonundaki çok büyük bir yıldız çekirdeğinin kendi kütleçekimi sebebiyle çökmesinden meydana gelir. Bu çöküş, uzayın uzak bölgelerine madde atan devasa bir patlamaya neden olur. Ortaya çıkan patlama, bulunduğu gökadanın bütününden daha parlak olabilir; haftalarca veya aylarca gözlemlenebilir.

PESSTO (Geçiş Yapan Nesneler İçin ESO’nun Halka Açık Tayfölçümü Taraması), süpernovalar gibi geceleyin gökyüzünde görünen nesneleri araştırmak için tasarlanmıştır. Bu araştırma, ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan NTT (Yeni Teknoloji Teleskopu) üzerindeki bir takım aygıtlar kullanılarak yapılır. SN2013ej’in bu yeni görüntüsü, söz konusu araştırmada NTT’nin kullanılmasıyla elde edilmiştir.

SN2013ej, milenyum dönümünden beri Messier 74’te gözlemlenen üçüncü süpernovadır; diğer iki süpernova ise SN 2002ap ve SN 2003gd olarak adlandırılmaktadır. İlk olarak 25 Temmuz 2013 tarihinde Kaliforniya’daki KAIT teleskop ekibi tarafından rapor edilmiştir ve patlamadan hemen sonraki gün ve saatlerde bölgede gözlem yapan gökbilimci Christina Feliciano tarafından kamuya açık SLOOH Uzay Kamerası kullanılarak çekilen ilk "öncül görüntü" olma özelliğini taşımaktadır.

Pisces (Balık) takımyıldızında yer alan Messier 74, düşük yüzey parlaklığı nedeniyle amatör gökbilimciler için saptanması en zor olan Messier nesnelerinden biridir; ancak önümüzdeki birkaç hafta boyunca SN2013ej, sönük ve parlaklığını yitiren bir yıldız olarak dikkatli amatör gökbilimciler tarafından görülebilecektir.

Links

• PESSTO (the "Public ESO Spectroscopic Survey of Transient Objects")

İletişim

Özge A. Uçarcı
Ankara Üniversitesi, ESON Türkiye Ekibi
Ankara, Türkiye
E-posta: ozgeucarci@gmail.com