Fréttatilkynningar

11. mars 2020: Stjörnufræðingar sem notuðu Very Large Telescope (VLT) ESO hafa komið auga á fjarreikistjörnu þar sem líklega rignir járni. Lofthitinn á daghlið þessarar ofurheitu reikistjörnu nær 2400°C sem dugir til þess að málmar gufi upp. Sterkir vindar flytja járngufuna yfir á næturhliðina, sem er svalari, þar sem hún þettist í regndropa úr járni.

5. mars 2020: Stjörnufræðingar hafa nýlega vakið athygli á áhyggjum sínum af áhrifum stórra gervihnattaþyrpingar á rannsóknir sínar. Til að skiljja betur hvaða áhrif þessar þyrpingar gætu haft á stjörnuathuganir gerði ESO rannsókn á áhrifunum með áherslu á mælingar sjónauka ESO á sýnilega og innrauða sviðinu, en líka á aðra sjónauka. Könnunin nær yfir 18 gervihnattaþyrpingar sem eru í þróun og smíðum hjá SpaceX, Amazon, OneWeb og fleiri á samanlagt meira en 26 þúsund gervihnöttum [1]. Greint er frá niðurstöðunum í tímaritinu Astronomy & Astrophysics.

14. febrúar 2020: Stjörnufræðingar sem notuðu Very Large Telescope (VLt) ESO náðu nýlega mynd af fordæmalausri dofnun Betelgáss sem er rauður reginrisi og verðandi sprengistjarna í stjörnumerkinu Óríon. Myndirnar nýju sýna ekki aðeins hvernig útgeislun stjörnunnar hefur minnkað, heldur líka hvernig lögun hennar hefur breyst.

5. febrúar 2020: Stjörnufræðingar sem notuðu Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), sem ESO á aðild að, fundu sérkennilegt gasský sem rekja má til samkrulls tveggja stjarna. Önnur stjarnan óx svo að hún gleypti nágranna sinn sem þá hverfiðst inn á við og leiddi til þess að sú fyrrnefnda varpaði frá sér enn meira efni.

15. janúar 2020: Fosfór er nauðsynlegt lífi eins og við þekkjum það og finnst meðal annars í erfðaefninu DNA og himnum frumna. Enn er þó ýmislegt á huldu um hvernig fosfór rataði til Jarðar. Stjörnufræðingar hafa nú rakið ferðalag fosfórs frá stjörnumyndunarsvæðum til halastjarna með hjálp ALMA og Rosetta geimfars Geimvísindastofnunar Evrópu (ESA). Rannsóknirnar sýna í fyrsta sinn hvar sameindir sem innihalda fosfór myndast, hvernig þetta frumefni flyst til í halastjörnum og hvernig tiltekin sameind gæti hafa leikið lykilhlutverk í uppruna lífs á Jörðinni.

19. desember 2019: Stjörnufræðingar sem notuðu Very Large Telescope ESO fundu kalt gas í kringum sumar af yngstu vetrarbrautunum sem sést hafa í alheiminum. Gashjúparnir eru risavaxnar matarkistur fyrir risasvarthol í miðju vetrarbrauta sem koma okkur fyrir sjónir eins og þær litu út fyrir 12,5 milljörðum ára. Þessir miklu gashjúpar gætu útskýrt hvernig risasvarthol fóru að því að vaxa jafn hratt og raun ber vitni snemma í sögu alheimsins.

16. desember 2019: Very Large Telescope (VLT) ESO var notaður til að taka myndir af miðsvæðum Vetrarbrautarinnar í mikilli upplausn sem leiddu í ljós nýjar upplýsingar um stjörnumyndunarsögu hennar. Stjörnufræðingar fundu vísbendingar um stjörnumyndunarhrinu fyrr í sögu Vetrarbrautarinnar sem var svo kröftug að hún leiddi til mörg hundruð þúsund sprengistjarna.

4. desember 2019: Stjörnufræðingar sem notuðu Very Large Telescope ESO hafa í fyrsta sinn fundið vísbendingar um risareikistjörnu í kringum hvítan dverg. Plánetan er mjög nálægt heitu hvítu dvergstjörnunni, sem er leifar stjörnu sem svipaði til sólarinnar okkar og er lofthjúpur hennar að fjúka út í geiminn í skífu í kringum stjörnuna. Þetta einstaka sólkerfi gefur okkur svipmynd af því hvernig sólkerfið okkar gæti litið út í fjarlægri framtíð.

28. október 2019: Astronomers using ESO’s SPHERE instrument at the Very Large Telescope (VLT) have revealed that the asteroid Hygiea could be classified as a dwarf planet. The object is the fourth largest in the asteroid belt after Ceres, Vesta and Pallas. For the first time, astronomers have observed Hygiea in sufficiently high resolution to study its surface and determine its shape and size. They found that Hygiea is spherical, potentially taking the crown from Ceres as the smallest dwarf planet in the Solar System.

23. október 2019: For the first time, a freshly made heavy element, strontium, has been detected in space, in the aftermath of a merger of two neutron stars. This finding was observed by ESO’s X-shooter spectrograph on the Very Large Telescope (VLT) and is published today in Nature. The detection confirms that the heavier elements in the Universe can form in neutron star mergers, providing a missing piece of the puzzle of chemical element formation.

4. október 2019: Astronomers using ALMA have obtained an extremely high-resolution image showing two disks in which young stars are growing, fed by a complex pretzel-shaped network of filaments of gas and dust. Observing this remarkable phenomenon sheds new light on the earliest phases of the lives of stars and helps astronomers determine the conditions in which binary stars are born.

26. september 2019: Astronomers using ESO’s Very Large Telescope have for the first time observed that a fast radio burst passed through a galactic halo. Lasting less than a millisecond, this enigmatic blast of cosmic radio waves came through almost undisturbed, suggesting that the halo has surprisingly low density and weak magnetic field. This new technique could be used to explore the elusive halos of other galaxies.

13. september 2019: VISTA sjónauki ESO var notaður til að taka þessa fallegu nýju mynd af nágrannavetrarbraut okkar Stóra Magellansskýinu. Undanfarin áratug hefur VISTA unnið að kortlagningu á þessari vetrarbraut og nágrannanum Litla Magellansskýinu og nágrenni í einstökum smáatriðum. Kortlagningin gerir stjörnufræðingum kleift að rannsaka aragrúa stjarna í einu til að læra um þróunarsögu þeirra, aflfræði vetrarbrauta og sveiflustjörnur.

7. ágúst 2019: Colourful and wispy, this intriguing collection of objects is known as the Seagull Nebula, named for its resemblance to a gull in flight. Made up of dust, hydrogen, helium and traces of heavier elements, this region is the hot and energetic birthplace of new stars. The remarkable detail captured here by ESO’s VLT Survey Telescope (VST) reveals the individual astronomical objects that make up the celestial bird, as well as the finer features within them. The VST is one of the largest survey telescopes in the world observing the sky in visible light.

3. júlí 2019: On 2 July, the path of totality of a solar eclipse passed across ESO’s La Silla Observatory. This rare astronomical event falls in the fiftieth year of operation of ESO’s first observatory. Inaugurated in 1969, La Silla Observatory led Europe to the front line of astronomical research and continues to deliver remarkable science. 1000 visitors, including the President of the Republic of Chile, journeyed to the remote observatory to witness the unique conjunction.

10. júní 2019: Nýtt tæki til fjarreikistjörnuleitar hefur verið tekið í notkun á Very Large Telescope í Chile. Tækið á að verja 100 klukkstundum í leit að lífvænlegum reikistjörnum í kringum Alfa Centauri A og B.

3. júní 2019: SPHERE mælitækið á Very Large Telescope ESO gerði vísindamönnum kleift að taka skýrustu myndirnar til þess af tveimur smástirnum sem þutu framhjá Jörðinni 25. maí. Þótt Jörðinni stæði ekki ógn afþ essu smástirnatvíeyki notuðu stjörnufræðingar tækifærið til að æfa viðbrögð við hættulegum jarðnándarsmástirnum sem sýnir að mælitæki ESO geta leikið lykilhlutverk í árekstravörnum.

23. maí 2019: ATTRACT, Horizon 2020 rannsóknar- og þróunarverkefni Evrópusambandsins sem nýtur einnig stuðnings níu samstarfsaðlia, þar á meðal ESO, hefur tilkynnt um 170 nýsköpunarverkefni sem fær 100.000 evrur til að þróa tækni sem gæti breytt samfélaginu. Verkefnin voru valin út frá framlagi til samfélagsins og sérþekkingu ESO.

2. maí 2019: Á þessari mynd, sem sett er saman úr nokkrum mælingum VLT Survey Telescope (VST) ESO, sést Gaia geimfar ESA sem dauf slóð innan um stjörnur Vetrarbrautarinnar. Mælingarnar voru gerðar til þess að ákvarða sporbraut Gaia svo mælinákvæmni geimfarsins gæti orðið sem mest.

10. apríl 2019: Event Horizon Telescope (EHT) eða Sjóndeildarsjónaukinn – risaröð átta samtengdra útvarpssjónauka – var búinn til til þess að taka mynd af svartholi. Á blaðamannafundum sem haldnir voru víða um heim í dag tilkynntu stjörnufræðingar við EHT að sjónaukinn hefði skilað tilætluðum árangri og fangað fyrstu beinu og sýnilegu sönnunargögnin fyrir risasvartholi og skugga þess.