Haftanın Görüntüsü

08 Ekim 2012: Şili’nin Atacama bölgesinde bulunan ESO’nun Paranal Gözlemevi, ESO’nun en iyi teleskop tesisi olan Çok Büyük Teleskop’un (VLT) bulunduğu yer olarak çok iyi bilinir. Bununla birlikte, son birkaç yıldır bu bölge son teknoloji ürünü iki tarama teleskopuna ev sahipliği yapmaktadır. Paranal ailesinin bu iki yeni üyesi gökyüzünün geniş bir alanını hızlı ve ayrıntılı bir şekilde görüntülemek için tasarlanmıştır. Bunlardan bir tanesi olan 4.1 metrelik Görünür ve Kırmızı-ötesi Gökbilim Tarama Teleskopu (VISTA) Paranal zirvesinden çok uzak olmayan bir komşu tepeye yerleştirilmiştir. Bu güzel fotoğraf Paranal’da ESO Fotoğraf Elçisi Babak Tafreshi tarafından çekilmiştir. VISTA dünyanın en büyük tarama teleskopudur ve 2009 Aralık ayından beri faaliyet göstermektedir. Görüntünün sağ alt köşesinde, VISTA’nın kubbesi ufka doğru uzanan görünürdeki sonsuz sıra dağların önünde görülüyor. Günbatımı yaklaşırken, dağların uzun gölgeleri yayılarak muhteşem manzaranın kahverengi tonlarını yavaşça kaplayarak Paranal’ı sarıyor. Biraz sonra, güneş ufukta batınca, Paranal’daki bütün teleskoplar bir başka gece gözlemine başlayacaklar. VISTA, gökbilimcilerin aşırı belirsiz nesneleri ...

01 Ekim 2012: Bu etkileyici panoramik görüntü, arka planda görkemli Licancabur Volkanı ile Atacama Büyük Milimetre/milimetrealtı Dizgesi'nin (ALMA) evi olan Chajnantor Platosu'nu gözler önüne sermektedir. Licancabur tarafından izlenen buzul bir penitentes ormanı (İspanyolca'da “penitentes”) ön planda görüntülenmiştir. Penitentes, yüksek rakımlı alanlarda bulunan ilginç bir doğa fenomenidir. Boyları birkaç santimetreden birkaç metreye kadar değişen Penitentesler, sivri uçları Güneş'i işaret eden, ince ve sertleşmiş kar veya buzlardır. Önceki 'Haftanın Fotoğrafı'nda (potw1221) penitentesler hakkında daha fazla bilgiye erişebilirsiniz. 5920 metre yükseklikte bulunan Licancabur Volkanı, Şili'deki San Pedro de Atacama Bölgesi'nde yer alan en ikonik volkandır. Konik şekli, çok uzaklardan bile kolayca farkedilmesini sağlar. Şili ve Bolivya arasındaki sınırın en güneyinde bulunmaktadır. Volkan, zirvesindeki kraterde dünyanın en yüksek göllerinden birini barındırır. Bu göl, yoğun morötesi ışınımın, ince atmosferin ve soğuk sıcaklıkların mevcut olduğu çok şiddetli çevre koşullarında mikroskobik organizmaların nasıl hayatta kalabildiğini araştırmak isteyen biyologların ilgisini çekmiştir. Licancabur Gölü'ndeki mikroskobik yaşamın hayatta kalma stratejileri, bize kadim Mars ...

24 Eylül 2012: Gün batımı bir iş gününün daha bittiğinin tipik bir işaretidir. Şehrin ışıkları yavaşça yanarken insanlar hoş bir akşamın ve iyi bir gece uykusunun tadını çıkarmak için evlerine dönmeye sabırsızlanıyorlar. Ancak, Şili’de bulunan ESO’nun Paranal Gözlemevi’ndeki gökbilimciler gibi gözlem evinde çalışan gökbilimcileri bu durum ilgilendirmemektedir. Güneş ufukta gözden kaybolur kaybolmaz gözlemler başlıyor. Her şeyin akşam karanlığından önce hazır olması gerekiyor. Bu panoramik fotoğraf, Cerro Paranal’da ESO’nun Çok Büyük Teleskop ’unun (VLT) karşısında harika bir alacakaranlık yakaladı. Evren’in inceleneceği bir gece için teleskoplar kullanıma hazırlanırken fotoğrafta VLT’nin çevresi dikkati çekiyor. VLT, 8.2 metre çapında ana aynaları ile dört Birim Teleskop ‘tan ve görüntünün sol köşesinde görülebilen dört hareketli 1.8 metre Yardımcı Teleskop’tan (AT) oluşan dünyanın en güçlü ve gelişmiş optik teleskopudur. Teleskoplar ayrıca tek bir dev teleskop gibi gökbilimcilerin olası en iyi detayları gözleyebilmesini sağlayan ESO Çok Büyük Teleskop İnterferometresi (VLTI) olarak bir arada çalışabilmektedir. Bu yapılandırma sadece yılda sınırlı sayıdaki gecede ...

17 Eylül 2012: Geceleyin açık bir gökyüzü her zaman keyifli bir seyirliktir. Ancak Şili’nin And Dağları’nda 5000 metre yükseklikte bulunan ve gökbilim gözlemleri için dünyanın en iyi yerlerinden biri olan Chajnantor Platosu’nda bulunuyorsanız, hayatınız boyunca hatırlayacağınız bir deneyim yaşayabilirsiniz. Chajnantor’a ait bu panoramik görüntü; geceleyin, nefes kesici, yıldızlı bir gökyüzüne bakan Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’nin (ALMA) antenlerini gözler önüne sermektedir. Ön planda, ALMA’nın beraber çalışan antenlerini görebiliriz. Plato, kullanılan geniş açılı lens etkisi nedeniyle bükülmüş görünüyor. ALMA; milimetre ve milimetre-altı dalga boylarında Evreni incelemek için dünyanın en güçlü teleskopudur. ALMA’nın inşası 2013 yılında tamamlanacak ve yerleşkede toplam 66 adet yüksek hassasiyete sahip anten işletilecektir. Şu anda teleskop, Erken Bilim Gözlemlerinin ilk aşamasındadır. İnşaatının tamamlanmamış olmasına rağmen, teleskop olağanüstü sonuçlar üretmekte, diğer bütün milimetre-altı dizgelerden daha iyi çalışmaktadır. Gökyüzünde, antenlerin üzerinde, sayısız yıldız, uzaktaki değerli taşlar gibi parlamaktadır. Aralarında iki tanıdık gökcismi göze çarpmaktadır. Bunlardan ilki, görüntüyü taçlandıran Ay’dır. İkinci olarak, ayın parıltısının gölgesinde ...

10 Eylül 2012: ESO bu sene 50.yılını tamamlıyor ve bu önemli yıl dönümünü kutlamak için tarihimize kısa bir göz atacağız. 2012 yılı boyunca ayda bir kez yayınlanan haftanın 'önceden ve şimdi' özel fotoğrafı La Silla ve Paranal gözlem yerleşkesinde, ESO'nun Şili Santiago'daki tesislerinde ve Almanya Garching Münih'teki merkez ofisinde yıllar içinde her şeyin nasıl değiştiğini göstermektedir. Bu ay, ESO’nun yılllardır hemen hemen hiç değişmemiş hissi veren bir bölümünü gösteriyoruz. Santiago’ya uzun bir kıtalararası uçuştan veya teleskoplarda gözlem yapılırken gece vardiyasından sonra, bir sonraki seferden önce kendine gelmek ve dinlenmek için rahat bir dinlenme yerinden daha iyi ne olabilir? Organizasyonun ilk yıllarından beri, Santiago’daki ESO’nun Konukevi Şili’deki gözlemevi alanındaki ziyaretçiler için tam olarak bunu sağlamaktadır. Bu ay ki önceden ve şimdi fotoğraflarımız konukevi salonunun 1996 yılındaki ve günümüzdeki halini gösteriyor. Konukevi Şili’nin başkentinin sakin bölümünde büyük bir villadır. Avrupa ile uzak gözlemevi alanı arasındaki uzun yolculukta hoş ve davetkâr bir dinlenme yeri olarak ESO ...

03 Eylül 2012: Bu renkli, yeni görüntü; Samanyolu'nun küçük bir uydu gökadası olan Büyük Macellan Bulutu'nda LHA 120-N44 [1] bölgesinde yıldız oluşumunu göstermektedir. Bu fotoğrafta, ESO'nun Şili'de bulunan La Silla Gözlemevi'ndeki MPG/ESO 2.2-metre teleskopundan görünür ışık görüntüsüyle, yörüngedeki uydu gözlemevlerinden kırmızı-ötesi ve X-ışını görüntüleri birleştirilmiştir. Gaz, toz ve genç yıldızlarla dolu olan bu çok zengin bölgenin ortasında NGC 1929 yıldız kümesi uzanır. Bu yıldız kümesinin iri yıldızları, yoğun radyasyon üretir, yıldız rüzgârları şeklinde çok hızlı madde atar ve kısa ama muhteşem bir yaşam sonunda süpernova olarak patlarlar. Rüzgârlar ve süpernova şok dalgaları, çevredeki gaz içerisinde süperkabarcık olarak adlandırılan muazzam bir kabarcık oluşturmuştur. NASA'nın Chandra X-ışın Gözlemevi ile yapılan gözlemler (burada mavi renkte görülmektedir), bu rüzgâr ve şok dalgalarıyla oluşan sıcak bölgeleri ortaya koyarken, NASA'nın Spitzer Uzay Teleskopu'ndan (kırmızı renk) alınan kırmızı-ötesi veriler, toz ve daha soğuk gazların bulunduğu yerleri gösterir. MPG/ESO 2.2-metre Teleskopu'ndan (sarı renkte) alınan görünür ışık görüntüsü resmi tamamlayarak, sıcak genç ...

27 Ağustos 2012: Biraz önce Cerro Paranal'ın zirvesinden harika bir günbatımı izlediğinizi hayal edin. Atacama Çölü gecenin karanlığında sessizce gözden kaybolurken ESO'nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) güçlü gözlerini Evren'e açar. Bu olağanüstü 360 derece panorama sayesinde VLT platformunun güney kenarının yakınında durup günbatımını izlerken göreceğin görüntüyü hayal edebilirsiniz. Ön tarafta, VLT'nin dördüncü Yardımcı Teleskopu (AT4) açılıyor. Onun solunda, Güneş her zaman ki gibi Paranal yüksekliğinin altında kalan bulutlarla kaplanmış Pasifik Okyanusu'na doğru hareket ediyor. Platformun geri kalan bölümünde, diğer üç Yardımcı Teleskop 8.2 metrelik dört Birim Teleskop'un büyük binalarının önünde görülmektedir. Son olarak, konukevi ve diğer kamp tesisleri de biraz ötede resmin sağ kenarına yakın görülebilir. Gece başlarken, derin bir sessizlik içinde ancak rüzgar veya bu dev makinelerin sakin hareketleri ile kesilen derin düşüncelere daldığını hayal edin. Hareket halindeki Güneş'in yönünde platform seviyesinin hemen altında dağın yamacında bulunan VLT Kontrol Binası'nda yoğun bir çalışmanın sürdüğüne inanmak zor. Orada gökbilimciler ve teleskop operatörleri gecenin ...

20 Ağustos 2012: Julien Girard tarafından çekilen bu muhteşem görüntüde, ESO’nun Çok Büyük Teleskopu’ndan (VLT) çıkan güçlü bir lazer ışını, Şili’de bulunan Atacama Çölü'nün üzerindeki gökyüzünü tarıyor. 30 dakikalık poz süresi boyunca Dünya'nın dönüşü ve buna göre ayarlandığından lazerin hareketi, ışının yelpaze gibi açılmasına neden oluyor. Aynı sebeple renklerinde küçük farklılıklar gösteren yıldızlar da eğri çizgiler halinde uzamıştır. Lazer; 90 kilometre yukarıda, Dünya'nın atmosferindeki sodyum atomlarının parlamasını sağlayarak bir ışık noktası, yapay bir yıldız yaratmak için kullanılıyor. Bu yapay rehber yıldızın ölçümleri, uyarlanabilir optik adıyla bilinen bir teknik olarak gökbilim gözlemlerinde atmosferin bulanıklaştırma etkisini gidermek için kullanılır. Yeterince parlak doğal yıldızlar uyarlanabilir optik olarak kullanılabilirken, gerektiğinde bir lazer rehber yıldızın da konumlandırılabilmesi, uyarlanabilir optiklerin gökyüzünün daha büyük bir kısmında yer alan hedefler için kullanılabileceği anlamına gelir. Bu fotoğrafta, VLT’nin 8.2-metre Birim Teleskoplarının dört büyük kubbesi, arkadaki daha küçük olan VLT Tarama Teleskopu'yla birlikte görülmektedir. Julien, Şili’deki ESO VLT’de çalışan bir gökbilimcidir. Bu fotoğrafın ...

13 Ağustos 2012: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) antenlerinin üzerindeki Avcı takımyıldızı, Şili’nin karanlık gökyüzünde parlarken dizgeye eşlik ediyor. Belirgin kum saati şekli ve merkezinde bulunan avcı kemerinin (orion kuşağı) üç parlak yıldızı ile takımyıldızı kolaylıkla tanınabilir. Güney yarımküre’den çekilen bu görüntü kemerin üstündeki avcının kılıcını gösteriyor. Kılıç gökyüzünün en heyecan verici özelliğinden biri olan ortasındaki yıldız gibi görülen avcı bulutsusunun evidir. Bu bulanık belli belirsiz bulutsu iyi koşullar altında çıplak gözle görülür. Görüntüde görünen üç ALMA anteni toplam 66 antene sahip olan ALMA dizgesinin sadece küçük bir bölümünü gösteriyor. ALMA 16 kilometreden fazla mesafeye yayılmış olan antenlerinden gelen sinyalleri tek bir dev teleskop oluşturmak için interferometre olarak adlandırılan tekniği kullanarak bir arada topluyor. Yapımı 2013 yılına kadar sürecek olması nedeniyle tamamlanmamış olmasına rağmen, ilk bilimsel gözlemler antenlerin bir kısmı ile 2011’in sonlarında başladı. Şili And dağları eteklerinde 5000 metre yükseklikte bulunan dünyanın en kurak bölgelerinden biri olan Chajnantor platosunda, ALMA üstün gözlem ...

06 Ağustos 2012: ESO bu sene ellinci yılını dolduruyor ve bu önemli yıl dönümünü kutlamak için ESO tarihine kısa bir göz atacağız. 2012 yılı boyunca ayda bir kez yayınlanan, özel bir 'Önceden ve Şimdi' karşılaştırması sunan Haftanın Görüntüsü (Picture of the Week); La Silla ve Paranal Gözlemevi yerleşkelerinin, ESO'nun Şili Santiago'da bulunan ofislerinin ve Almanya Garching Münih'teki merkez ofisinin onlarca yıl içerisinde nasıl değiştiğini gösteriyor. Bu iki fotoğraf; 1987 yılında ve günümüzde görüldüğü şekilde, kuzey Şili’deki Cerro Paranal’ın zirvesini görüntüleyerek Paranal Gözlemevi’nin girişini gösteriyor. Cerro Paranal Bölgesi, ilk olarak 1983 yılında, o zamanın ESO Genel Müdürü Lodewijk Woltjer’in (Daha fazla bilgi için The Messenger, No. 64, sf 5–8’e bakınız) de içinde yer aldığı bir ekip tarafından gelecekte kurulması planlanan Çok Büyük Teleskop (VLT) için muhtemel yerleşke olarak keşfedilmişti. 1987 yılında, zirveye doğru uzanan bir toprak yol yapılmış ve koşulları izlemek için daimi bir istasyon kurulmuştu. Tarihi fotoğraf, o zamanın görüntüsünü göstermektedir. Yerleşke test ...

30 Temmuz 2012: Dünya üzerinde kozalar yeni bir hayat ile ilişkilendirilir. Uzayda da “kozalar” vardır ancak içindeki krizalitin güveye dönüşmesi için koruma sağlamaktan ziyade yeni yıldızların doğum yeri olarak işlev görürler. Bu resimde görülen ESO’nun Yeni Teknoloji Teleskopu’nda bulunan EFOSC2 cihazı ile çekilen kırmızı bulut, yıldız oluşum bölgelerinden birine mükemmel bir örnektir. Yaklaşık 10 bin ışık-yılı uzaklıktaki ve yaklaşık 9 ışık-yılı genişliğindeki bu bulut RCW 88 olarak adlandırılır. Güvenin kozası gibi ipekten oluşmamıştır ama yeni oluşan yıldızları parlak hidrojen gazı sarmaktadır. Hidrojen gazı kendi çekimi altında çöktükçe yeni yıldız oluşumları meydana geliyor. Işıltıyla parlamakta olan bazı daha gelişmiş yıldızlar, bulutun içine dikkatle bakıldığında tam olarak görülebilir. Bu genç sıcak yıldızlar yüksek enerjilidir ve buluttaki hidrojen atomlarından elektronları koparır, pozitif yüklü proton parçacıklarını bırakarak yüksek miktarda mor ötesi ışınım yayar. Elektronlar protonlar tarafından tekrar yakalandığı için karakteristik kırmızı parıltılı H-alfa ışığı yayabilirler. Bu yıldız oluşum bölgelerinin bulunmasında gökyüzü boyunca H-alfa filtresi ile gözlem yapmak ...

23 Temmuz 2012: Uygun bir görüş açısından aşağıya, Şili’nin Atacama Çölü’nde bulunan Cerro Paranal üzerindeki ESO’nun Çok Büyük Teleskop’una (VLT) baktığınızda, gözlemevi yerleşkesinin uzandığını görürsünüz. Dağ üzerinde çalışanlar için bir cennet olan Paranal Konutu, çatısının üzerinde kubbesiyle merkezin yanında görülebilir. Konutun solunda, yolun diğer tarafında, yerleşkenin spor salonu ve salonun solunda, dev VLT aynalarının periyodik olarak temizlendiği ve yeniden kaplandığı yer olan Ayna Bakım Binası (MMB) bulunmaktadır. MMB’nin arkasında, yerleşkenin elektrik santrali ve onun da solunda mekanik atölye binası yer alır. Dağın yamacında, ön planda kıvrılan Yıldız İzleri, Konuttan zirveye doğru yürüme yoludur. Güneş, yerleşkenin üzerinde bıraktığı güzelim turuncu ışığıyla bu fotoğraf çekilmeden yaklaşık on beş dakika önce batmıştır. Bu alacakaranlık, tepelerde hafif gölgeler yaratarak büyük bir derinlik algısı oluşmasını sağlar. Gün boyunca doğrudan günışığının sürekli ışık kontrastları oluşturması sebebiyle Paranal’da bu tür bir manzara, yalnızca “altın saatler” olarak adlandırılan güneşin doğuşundan önce veya güneşin batışından sonra görülebilir. Bu panoramik fotoğraf, ESO Fotoğraf ...

16 Temmuz 2012: Bu fotoğraf, Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’nin (ALMA) 12 metre çapındaki Avrupa antenlerinden birinin proje kapsamında Operasyon Destek Tesisi’nde gerçekleştirilen taşınma işlemini gösteriyor. Fotoğraf çekildiğinden beri bu anten ve onun gibi diğerleri ALMA’nın kısmi dizge ile bilimsel gözlemlere başlaması nedeniyle faaliyete girmiştir (bakınız eso1137). ALMA gözlemlerinin bir sonraki aşaması için yapılan teklif çağrısı çok yakında, 12 Temmuz Salı günü sona erdi. Tüm dünyadaki gökbilimcilerden 1100’ü aşkın gözlem önerisi alındı. ALMA gözlemlerini 5000 metre yüksekliğindeki Chajnantor Platosu’nda yapmaktadır. İnşaat tamamlandığında, ALMA 16 kilometreden fazla alana yayılmış, 12 ve 7 metre çapında yüksek hassasiyetli 66 antenlik bir dizgeye sahip olacak ve 0.32’den 3.6 milimetreye kadar dalga boyu aralığında tek bir teleskop olarak çalışacak. 66 antenin yarısından fazlası hali hazırda Chajnantor’dadır (bakınız ann12035). 25 ALMA anteni Avrupa AEM Konsorsiyumu ile ESO arasındaki sözleşme vasıtasıyla, 25 anten Kuzey Amerika tarafından ve 16 tanesi Doğu Asya tarafından sağlanmaktadır. Her biri yaklaşık 100 ton ağırlığındaki antenler Şili’nin ...

09 Temmuz 2012: Kedi Pençesi Nebulası, uzman amatör astronomlar Robert Gendler ve Ryan M. Hannahoe tarafından 2.2-metre MPG/ESO teleskopundan alınan bir poz kombinasyonuyla yeniden görüntülendi. Nebulanın kendine özgü şekli; yıldızlı, karanlık bir gökyüzünde kızılımsı pofuduk bulutlar halinde görülüyor. Bu görüntü, Gendler ve Hannahoe tarafından 0.4-metre teleskopundan alınan 60 saatlik pozların Şili’deki La Silla Gözlemevinin MPG/ESO 2.2-metre teleskopundan alınan gözlem görüntüleri (ESO Fotoğraf Yayını eso1003’e bakınız) ile birleştirilmesinden oluşmuştur. 2.2-metre MPG/ESO teleskop gözlemlerinin çözünürlüğü, amatör ve profesyonel teleskoplardan alınan verilerin güzel bir kombinasyonunun oluşturulması için Gendler ve Hannahoe’nun gözlemlerinden elde edilen renk bilgisiyle (ışıklılık veya parlaklıkları kullanılarak) birleştirilmiştir. Örneğin; ESO verileri en ince ayrıntıya kadar görüntüye katkı sağlarken, orijinal ESO görüntüsünde görülmeyen merkezi bölgedeki donuk mavi bulutluluk, ek renk bilgisi sayesinde ortaya çıkmıştır. Bu şekilde, parçalarının toplamından çok daha fazlası olan bir görüntü elde edilmiştir. İyi adlandırılmış olan Kedi Pençesi Nebulası, (NGC 6334 olarak da bilinir) Akrep (Scorpius) Takımyıldızı doğrultusunda bulunmaktadır. Gökyüzünde Samanyolunun merkezine ...

02 Temmuz 2012: ESO bu sene 50.yılını tamamlıyor ve bu önemli yıl dönümünü kutlamak için tarihimize kısa bir göz atacağız. 2012 yılı boyunca ayda bir kez yayınlanan haftanın 'önceden ve şimdi' özel fotoğrafı La Silla ve Paranal gözlem yerleşkesinde, ESO'nun Şili Santiago'da bulunan ofisinde ve Almanya Garching Münih'teki merkez ofisinde yıllar içinde her şeyin nasıl değiştiğini göstermektedir. Şubat 2002’den bu yana (bkz eso0205) Paranal Konukevi ESO’nun en iyi gözlemevi alanında vardiyalı çalışanlara kalacak yer sağlamaktadır.  Şili’nin Atacama Çölü’nde bulunan Paranal, ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unun (VLT) evidir. Bu ay, her ikisi de ESO fotoğraf elçisi Gerhard Hüdepohl tarafından çekilen önceden ve şimdi fotoğraflarımız bize çölde bu vahanın nasıl yapıldığı hakkında eşsiz bir görünüm vermektedir. Tarihi fotoğraf konukevinin 2000 yılının sonlarına doğru yapım aşamasını gösteriyor. Yapıyı Alman mimarlık firması Auer+Weber tasarlamıştı ve L şeklinde bir kısmı yeraltında kurulmuştur. Yapının malzemeleri manzara ile uyum içinde olması için çöl ile aynı renge sahiptir ve kısmen tamamlanmış konukevinin ...

25 Haziran 2012: Soğuk, karanlık bir gecede yapay ışıklarla kaplı dar bir yol, Mars üzerinde kurak bir çölün ortasında bulunan yaşlı bir dağın tepesinde insanlığa ait yalnız bir keşif koluna kıvrılıyor. Ya da en azından bir bilim kurgu tutkunu bu olağanüstü manzarayı böyle betimleyebilir. Aslında bu fotoğraf, Dünya üzerinde bulunan ve ESO’nun Çok Büyük Teleskopu’na (VLT) ev sahipliği yapan Paranal Gözlemevi’ni gözler önüne seriyor. Yine de bu görüntüyü, muhtemelen bu yüzyılın sonlarında Mars’ın geleceğinin görüntüsü olarak hayal etmek hiç de zor değil. Tam da bu nedenle; Julien Girard, çektiği bu fotoğrafı “Mars 2099” olarak adlandırıyor. ESO’nun 2600 metre yükseklikteki Paranal Gözlemevi, Dünya’nın en kurak ve en ıssız bölgelerinden biri olan Şili’deki Atacama Çölü’nde bulunuyor. Bölgenin doğal görünümü Mars’ı o kadar andırıyor ki; Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA, Mars gezginlerini bu bölgede test ediyor. Mesela; ann12048’de görüleceği üzere bir ESA ekibi, geçtiğimiz günlerde kendinden kumandalı Arayıcı gezgini test etti.Bu görüntü, yan zirvedeki VISTA ...

18 Haziran 2012: Yeryüzünde bulunan teleskoplarla gök cisimlerini gözlemlerken bulanık görüntüye neden olan Dünya’nın atmosferi gökbilimcilerin en önemli düşmanlarından biridir. Bu durumu önlemek için, gökbilimciler uyarlanabilir optik olarak adlandırılan teknikle saniyede yüzlerce defa şekil değiştirerek atmosferik etkileri düzeltebilen bilgisayar kontrollü aynaları kullanmaktadırlar. Bu muhteşem görüntü ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unun (VLT) 8.2-metrelik dördüncü teleskopu olan Yepun’u [1] güçlü bir sarı lazer ışınını gökyüzüne gönderirken gösteriyor. Işın, 90 km yükseklikte sodyum atomları katmanını uyararak Dünya atmosferinde parlak bir nokta — yapay bir yıldız — oluşturuyor. Bu Lazer Yönlendirmeli Yıldız (LGS) VLT’nin uyarlanabilir optik sisteminin bir parçasıdır. Yapay yıldızdan geri gelen ışık şekil değiştirebilen aynaları kontrolde ve atmosferin bozukluk etkilerini yok etmekte referans olarak kullanılarak sanki teleskoplar uzaydaymış gibi net gökbilimsel görüntüler üretir. Yepun’un lazeri gökyüzünde ışıl ışıl parlayan tek şey değil. Lazer ışınının sol ve sağ taraflarında sırasıyla Büyük ve küçük Macellan Bulutları görülebilir. Bu yakındaki düzensiz cüce gökadalar güney yarıkürenin dikkat çeken nesneleridir ve ...

11 Haziran 2012: Çoğu gökbilimsel fotoğraf, gökyüzünde çarpıcı manzaraları görüntüler ve bu fotoğraf bir istisna değildir. Ancak bu panoramanın sıra dışı bir özelliği var. ESO’nun Çok Büyük Teleskopunun (VLT) arkasında, çağlayan gibi dökülen veya belki de göklere duman gibi yükselen şeklinde betimleyebileceğimiz iki yıldız kuşağı görülüyor. Çünkü bu panorama en üst noktadan ufka kadar tam 360 derece bütün gök kubbeyi gözler önüne seriyor. Gördüğümüz iki kuşak gerçekte tek bir şerittir. Bu şerit, gökyüzünde ufuk boyunca yay şeklinde uzanan gökada düzlemimiz Samanyolu’dur. Gökyüzünün tamamının düz ve dikdörtgen bir görüntüye sığabilmesi için gerekli olan bozulma sebebiyle, tepede panoramanın üst kenarının tamamına yayıldığı görülmektedir. Bu fotoğrafı anlayabilmek için; çevrenizde bir halka oluşturacak şekilde, sol uç tarafın sağ uç tarafla birleşmiş olduğunu ve üst kenarın tepenizde tek bir noktaya toplandığını hayal edin. Böylece, başınızın üzerindeki gök kubbeyi tamamen görebilirsiniz. Fotoğrafın solunda; binanın tepesinde, gözlemevi rüzgâr tulumunun silueti görülebilir. Rüzgâr tulumunun solunda, Samanyolu Gökadasının bir komşusu olan Küçük ...

04 Haziran 2012: ESO bu sene 50.yılını tamamlıyor ve bu önemli yıl dönümünü kutlamak için tarihimize kısa bir göz atacağız. 2012 yılı boyunca ayda bir kez yayınlanan haftanın 'önceden ve şimdi' özel fotoğrafı La Silla ve Paranal gözlem yerleşkesinde, ESO'nun Şili Santiago'da bulunan ofisinde ve Almanya Garching Münih'teki merkez ofisinde yıllar içinde her şeyin nasıl değiştiğini göstermektedir. Bu ay ki fotoğraf çiftimiz ESO'da kullanılan hesaplama gücünün zamanla önemli ölçüde nasıl değiştiğini gösteriyor. Her iki fotoğrafta da ESO'nun bilgisayar sistemlerinin önünde Avusturya'lı Gökbilimci Rudi Albrecht gösteriliyor ama tarihler arasında onyıllar var. 1974 yılında ESO'nun Şili Santiyago ofisinde çekilen tarihi görüntüde, elinde kalem, uzyazıcının (tel ile bağlanan otomatik yazı makina sistemi) önünde dikkatle kodları inceleyen Albrecht'i görebilmekteyiz. La Silla Gözlemevi'nde bulunan ESO 1-metre teleskobuna [1] bağlı olan Spektrum Tarayıcı için yazılım üzerine çalışıyordu. Veriler yazıcının arkasında görülebilen Hewlett Packard 2116 mini bilgisayarı kullanılarak Santiyago'da işlendi. Bu hantal bilgisayar, bir işlemci ve olağanüstü 16 kilobayt manyetik-çekirdek hafıza ...

28 Mayıs 2012: ESO Fotoğraf Elçisi Babak Tafreshi, Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) antenlerinin bu olağanüstü görüntüsünü yakaladı. Bu fotoğrafta yer alan gökyüzünün zenginliği, Şili’nin Atacama Bölgesi’nde bulunan 5000 metre yükseklikteki Chajnantor Platosu üzerinde gökbilim açısından eşsiz koşullar sağlamaktadır. Bu görüntü, Carina (Gemi Omurgası) ve Vela (Yelken) takımyıldızını gözler önüne sermektedir. Samanyolu’nun koyu, ince toz bulutları, orta üst soldan orta alt sağa doğru uzanıyor. Üst solda bulunan parlak turuncu yıldız Vela içerisindeki Suhail (Süheyl) iken, üst ortada bulunan benzer turuncu yıldız Carina içerisindeki Avior’dur. Bu yıldızların yanında “L” oluşturan üç mavi parlak yıldızdan soldaki iki yıldız Vela’ya ve sağdaki bir yıldız Carina’ya aittir. Ve görüntünün tam merkezinde bu yıldızların altında Carina Bulutsusu’nun pembe ışıltısı parlamaktadır (eso1208). ALMA’nın Avrupa ortağı olan ESO, dizgeyi oluşturacak 66 antenden 25’ini sağlamaktadır. Dikkatli bir gözlemcinin “DA-43” ve “DA-41” işaretlerini üzerinde görebileceği, kameraya en yakın iki anten, bu Avrupa antenlerine örnek teşkil eder. ALMA dizgesinin tümünün inşasının 2013 yılında ...