Basın Bültenleri

19 Kasım 2014: Şili’de bulunan ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unun (VLT) yeni gözlemleri evrende keşfedilen en geniş yapılardaki hizalanmaları gözler önüne serdi. Avrupalı bir araştırma ekibi kuasarlardan oluşan bir örneğin merkezindeki süper kütleli kara deliklerin dönme eksenlerinin milyar ışık-yılı uzaklıklar boyunca birbirlerine paralel olduğunu bulmuştur. Yine aynı ekip bu kuasarların dönme eksenlerinin içinde bulundukları kozmik ağlardaki çok geniş yapılarla aynı hizada olma eğiliminde olduklarını bulmuştur.

10 Kasım 2014: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) üzerindeki yeni MUSE aygıtı ile araştırmacılar dikkat çekici bir kozmik çarpışmanın en iyi görünütüsünü elde etti. Yeni gözlemler ilk kez ESO 137-001 gökadasından koparak dışarıya, yüksek hızlarda uçsuz bucaksız bir gökada kümesine doğru sürüklenirken gazın hareketini gözler önüne serdi. Sonuçlar uzun zamandır çözülemeyen bir bulmacanın anahtarı olabilir — gökada kümelerindeki yıldız oluşumu neden sona eriyor.

06 Kasım 2014: Atacama Büyük Milimetre/milimetre/altı Dizgesi ALMA ile alınan bu yeni görüntü genç bir yıldızın etrafında bulunan gezegen oluşum diskinin şimdiye kadar görülmemiş en ince detaylarını gözler önüne serdi. Bunlar ALMA’nın neredeyse tamamlanmış olan dizgesi ile alınan ilk gözlemler olup milimetre-altı dalgaboylarındaki en keskin görünüşe sahiptirler. Yeni sonuçlar öncül gezegen disklerinin gelişimi ve gezegenlerin nasıl oluştukları ile ilgili gözlemsel çalışmalardaki ileriye doğru muazzam ilerlemeyi temsil ediyor.

03 Kasım 2014: Çok Büyük Teleskop Girişimölçeri’nin tüm gücünü kullanan uluslar-arası bir gökbilimciler ekibi dokuz yakın yıldızın yaşanabilir bölgeleri civarında burçlar ışığı keşfi gerçekleştirdi. Bu ışık yıldız ışığının asteroidler arasındaki çarpışmalar ve buharlaşan kuyrukluyıldızlardan ortaya çıkardığı toz tarafından yansıtılması sonucunda oluşmaktadır. Bazı yıldızların etrafındaki iç bölgelerde bu miktarda gazın varlığı gelecekte Dünya-benzeri gezegenlerin doğrudan görüntülenmesi için engel teşkil edebilir.

29 Ekim 2014: ALMA’yı kullanan gökbilimciler ilk kez, bir çift yıldız sisteminin dış bölgelerinde bulunan büyük kütleli bir diskten sistemin iç bölgelerine doğru hareket eden gaz ve toz akışı keşfettiler. Daha önce hiç gözlenmeyen bu özellik, daha küçük, gezegen oluşumuna yol açan ve aksi halde şimdiye kadar ortadan kalkmış olması gereken ikincil bir diskin oluşmasından sorumlu olabilir. Güneş-benzeri yıldızların yarısı çift yıldız sistemlerinde doğmaktadır, bunun anlamı buradaki bulgular ötegezegen avı için önemli katkılar sağlayacaktır. Sonuçlar Nature dergisinin 30 Ekim 2014 sayısında yayınlacaktır.

28 Ekim 2014: Bugün Polonya Yüksek Öğrenim ve Bilim Bakanı Profesör Lena Kolarska-Bobińska, ülkesinin Avrupa Güney Gözlemevi’ne (ESO) — dünyanın en üretken yer konuşlu gözlemevi — katılabilmesini sağlayacak olan bir anlaşmaya imza attı. ESO, anlaşmanın parlementodan geçirilmesiyle birlikte Polonya’yı Üye Ülke olarak görmek istiyor.

22 Ekim 2014: ESO'nun Şili'de bulunan La Silla Gözlemevi'ndeki HARPS aygıtının kullanıldığı gözlemler sayesinde başka bir yıldızın etrafında meydana gelen kuyrukluyıldızlar hakkında tartışmasız fikir birliğine varılması sağlandı. Bir Fransız gökbilimciler ekibi Beta Pictoris etrafındaki 500 tekil kuyrukluyıldızı gözleyerek bunların iki ayrı öte-kuyrukluyıldız ailesine ait olduklarını keşfettiler: yaşlı öte-kuyrukluyıldızlar yıldızın yakınlarından birçok kez geçiş yapmış olabilir, daha genç aile ise son zamanlardaki bir ya da daha fazla sayıdaki nesneden koparak meydana gelmiş olabilir. Yeni sonuçlar Nature dergisinin 23 Ekim 2014 sayısında yayımlanacak.

15 Ekim 2014: APEX teleskopunu kullanan gökbilimciler Evren'in erken dönemlerinde oluşan dev bir gökada kümesini görüntüledi ve burada gerçekleşen yıldız oluşumunun sadece toz tarafından engellenmediğini ayrıca beklenmedik yerlerde gerçekleştiğini de gözler önüne serdi. İlk kez yıldız oluşumunun bu tür bir nesne içerisinde mümkün olduğu konusunda fikir birliğine varılıyor.

01 Ekim 2014: ESO'nun Şili'deki La Silla Gözlemevi'nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınan bu güzel görüntü, mavi renkli yıldızlarla bezenmiş, Messier 11, ayrıca NGC 6705 ya da Yaban Ördeği Kümesi olarak da bilinen, yıldız-zengini açık kümelerden biridir.

17 Eylül 2014: Bilim insanları on yıllardır gökada çarpışmalarının sonucunda genellikle eliptik gökadaların oluştuğuna inanıyorlardı. Şimdi, ilk kez, ALMA ve diğer radyo teleskopları kullanan araştırmacılar, gökada çarpışmalarının aslında disk gökadalarını oluşturduğuna ve bu sonucun oldukça yaygın olduğuna dair doğrudan kanıtlar buldular. Bu şaşırtıcı sonuç neden Evren’de Samanyolu gibi sarmal gökadaların sayıca çok miktarda bulunduğunu açıklayabilir.

10 Eylül 2014: ESO’nun Şili’nin kuzeyindeki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu ile alınan bu yeni görüntüde Messier 54 küresel kümesindeki geniş yıldız toplulukları görülüyor. Bu kümede diğerlerine benzer görülüyor, ancak bilinmeyen bir yönü var. Messier 54 Samanyolu gökadasında değil, küçük bir uydu gökadanın parçası, Yay Cüce Gökadası içerisinde yer almaktadır. Bu alışılmadık ebeveynlik sayesinde Çok Büyük Teleskopu (VLT) kullanan gökbilimciler Samanyolu dışındaki yıldızlarda da beklenmedik, düşük miktarda lityum elementi olup olmadığını ölçme imkanı elde edecekler.

03 Eylül 2014: Bu şaşırtıcı yeni görüntüde örümcek şeklindeki gaz ve toz küresi Lupus 4 aysız bir gecede karanlık bir bulut gibi arka fondaki yıldızları gizlemektedir. Şimdilik karanlık olsa da, bulutların içindeki Lupus 4 gibi yoğun madde hücrelerinde yeni yıldızlar oluştuğunda birden ışımaya başlayacaktır. Bu yeni görüntü ESO'nun Şili'deki La Silla Gözlemevi'nde bulunan 2.2-metrelik MPG/ESO teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınmıştır.

26 Ağustos 2014: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni (ALMA) ile yerde ve uzayda konuşlu diğer birçok teleskopu kullanan uluslar-arası bir gökbilimciler ekibi, Evren’in şimdiki yaşının yarısında iken çarpışan iki gökadanın en iyi görüntülerini elde etti. Başka türlü görülmesi mümkün olmayan detayları, gökada-boyutunda, büyüteç görevi yapan bir nesnenin yardımını alarak görüntülediler. H-ATLAS J142935.3-002836 gökadasına ait bu yeni çalışmalar bu karmaşık ve uzak nesnenin iyi bilinen bir yerel gökada çarpışması olan Anten Gökadaları’na benzediğini göstermektedir.

20 Ağustos 2014: ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınan bu görüntü Samanyolu’nun güneyindeki iki dikkat çekici yıldız oluşum bölgesini göstermektedir. Bunlardan ilki, 20 000 ışık-yılı uzaklıkta, Samanyolu’nun Karina-Yay sarmal kolu üzerinde bulunan soldaki yıldız kümesi NGC 3603’tür. Sağdaki ikinci nesne ise NGC 3576 olarak bilinen ışıldayan gaz bulutları kümesi Yeryüzü’ne iki kat daha yakındır.

06 Ağustos 2014: ESO’nun Şili’de bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) Messier 33 gökadasının güzelce ayrıntılandırılmış bir görüntüsünü yakaladı. Parlak yıldız kümeleri ve gaz ve toz bulutları ile dolu olan bu yakın sarmal, gökadamız Samanyolu’na en yakın ikinci büyük gökada. Bu yeni görüntü bu nesneye ait şimdiye kadar alınmış en detaylı geniş-alan görüntüsüdür ve sarmal kollarda parıldayan kırmızı gaz bulutlarını açık bir şekilde göstermektedir.

30 Temmuz 2014: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni kullanan gökbilimciler genç HK Tauri çift yıldız sisteminin her iki yıldızının etrafında çılgınca hizalanmış dikkat çekici bir gezegen-oluşumu gaz diski buldular. Bu yeni ALMA gözlemleri bir çift yıldızdaki öncül-gezegen diskinin şimdiye kadar elde edilen en net görüntülerini sağladı. Yeni sonuçlar ayrıca neden çoğu ötegezegenin — Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin aksine — garip, dışmerkezliği yüksek ya da eğimli yörüngelere sahip olduklarının açıklanmasına yardımcı olacak. Yeni sonuçlar Nature dergisinin 31 Temmuz 2014 tarihli sayısında yayımlanacak.

23 Temmuz 2014: ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nden alınan bu dikkat çekici yeni görüntüde parlak gaz ve toz şeritlerinden oluşan zemine karşı bir araya toplanmış genç yıldızlar görülüyor. NGC 3293 olarak bilinen yıldız kümesi yaklaşık on milyon yıl önce sadece bir gaz ve toz bulutu şeklindeydi, ancak bölgede yıldızlar oluşmaya başladıkça şimdi gördüğümüz parlak yıldız grupları ortaya çıktı. Buna benzer kümeler gökbilimcilerin yıldızların evrimlerini araştırmalarına fırsat veren göksel çalışma bölgelerine benzemektedir.

09 Temmuz 2014: Bir grup gökbilimci üretim halindeki yıldız tozunu gerçek zamanlı olarak takip etmeyi başardı — olay süpernova patlaması sonucunda gerçekleşti. İlk kez bu kozmik toz fabrikalarının taneciklerini ilki hemen patlamadan sonra başlayan ve daha sonra uzun bir süre devam eden iki-aşamalı bir süreçle oluşturduklarını gösterdiler. Araştırma ekibi SN2010jl süpernovasından gelen ve giderek sönükleşen ışığı analiz etmek için Şili’nin kuzeyindeki ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu (VLT) kullandılar.

02 Temmuz 2014: Az bilinen Gum 15 adlı kozmik gaz ve toz bulutu büyük kütleli genç yıldızların doğumuna ev sahipliği yapan yerlerden biridir. Güzel ve ölümcül bu yıldızlar yaşları ilerledikçe içinde yer aldıkları bulutsunun görünüşünü şekillendirmekte ve hatta sonunda dağılmasına neden olmaktadırlar.

19 Haziran 2014: Bugün ESO’nun Çok Büyük Teleskopu E-ELT için bir sonraki aşamaya geçişi temsil eden kutlama töreni gerçekleştirildi. Dünya’daki en büyük optik/kırmızı-ötesi teleskopun kurulacağı yerleşke olarak seçilen Cerro Armazones’in 3000-metre yüksekliğindeki zirvesinin bir kısmı inşa ve zirve düzleştirme çalışmaları için patlatıldı.