Basın Bültenleri

30 Kasım 2016: ESO’nun Çok Büyük Telesopunu kullanarak olağanüstü yoğun ve güçlü manyetik alana sahip nötron yıldızından yayılan ışığı inceleyen gökbilimciler, ilk kez 1930’larda tahmin edilen ilginç kuantum etkisinin ilk gözlemsel belirtilerini bulmuş olabilir. Gözlenen ışığın kutuplanması nötron yıldızının etrafındaki boş uzayın vakum çift-kırılımı adlı bir kuantum etkisine maruz kaldığına işaret ediyor.

09 Kasım 2016: Yeni keskin görüntüler genç yıldızların etrafındaki gezegen-oluşum disklerindeki dikkat çekici özellikleri gözler önüne serdi. ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki SPHERE aygıtı genç güneş sistemlerindeki karmaşık süreçleri gözlemeyi başardı — bunlardan birini gerçek zamanlı olarak gerçekleştirdi. Üç farklı gökbilimciler ekibinin elde ettiği yeni sonuçlar SPHERE’in gezegenlerin kendilerini oluşturan diskleri şekillendirme yollarına dair gözlemsel yeteneklerini göstermektedir — gözlemlerle yeni dünyaların oluştuğu bu ortamların karmaşık halleri ortaya çıkarılmaktadır.

02 Kasım 2016: Karina Bulutsusu içerisindeki büyük sütun-benzeri yapılara ait dikkat çekici gözlemler ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki MUSE aygıtı ile gerçekleştirildi. Uluslararası bir ekip tarafından incelenen farklı sütunların benzer bir doğaya sahip Kartal Bulutsusu’ndaki ünlü Oluşum Sütunları’nın tersine yıkıcı özellikleri tespit edildi

26 Ekim 2016: Uluslararası bir gökbilimciler ekibi, uzaktaki kuasarları çevreleyen parıltılı gaz bulutları keşfetti. Araştırmadaki her bir kuasarın bu haleleri sergiledikleri ilk kez gösterildi ve ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki MUSE aleti tarafından belirgin işaretler yakalandı. Bu şaşırtıcı keşifteki halelerin özellikleri aynı zamanda şu anda kabul gören evrenin erken dönemlerindeki gökada oluşum teorileriyle dikkat çekici bir uyuşmazlık içinde.

19 Ekim 2016: Çok Büyük Teleskop Girişimölçeri’ni kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi Eta Carinae yıldız sisteminin şimdiye kadarki en ayrıntılı görüntüsünü elde etmeyi başardı. Çift sistemde yeni ve beklenmedik yapılarla karşılaşan ekip, iki yıldızın ortasında kalan bölgede çarpışmakta olan aşırı hızlı yıldız rüzgârları buldu. Yeterince gizemli olan bu yıldız sistemine ilişkin yeni bulgular çok büyük kütleli yıldızların evrimlerinin daha iyi anlaşılmasına ışık tutabilir.

12 Ekim 2016: ESO’nun kırmızı-ötesi VISTA teleskopu ile Samanyolu’nun merkezinde ilk kez RR Lyrae olarak bilinen eski tür yıldızların izine rastlandı. RR Lyrae yıldızları genellikle yaşları 10 milyar yılın üzerinde olan yaşlı yıldızsal öbeklerde yer alırlar. Bu keşif Samanyolu’nun şişkin merkezinin ilksel yıldız kümelerinin birleşmesiyle oluştuğuna işaret ediyor. Bu yıldızlar belki de tüm Samanyolu’ndaki en büyük kütleli ve en yaşlı yıldız kümelerinden geriye kalmış olabilir.

05 Ekim 2016: Messier 78 bulutsusuna ait bu yeni görüntüdeki genç yıldızlar çevrelerine mavimsi tonlar saçarken, henüz yeni doğmuş olan kırmızı yıldızlar kozmik tozdan oluşan örtülerinin ardından ışıldamaktalar. Gözle bakmaya kalktığımızda bu yıldızların çoğu tozun ardında kalacaktır, ancak ESO’nun Görsel ve Kırmızı-ötesi Gökbilim Tarama Teleskopu (VISTA) toz içerisinden doğrudan geçebilen yakın kırmızı-ötesi ışığı görebilmektedir. Dev bir el süpürgesine benzeyen teleskop gökbilimcilere yıldızsal ortamları derinlemesine inceleme fırsatı sağlıyor.

29 Eylül 2016: ALMA’yı kullanan Japon gökbilimciler ekibi yeni doğmakta olan bir yıldızı saran sıcak ve yoğun bir karmaşık molekül topluluğu keşfetti. Bu benzersiz moleküler çekirdek Samanyolu’nın dışında keşfedilen türünün ilk örneğidir. Kendi gökadamızdaki benzer nesnelerden oldukça farklı bir kimyasal bileşime sahip olan nesne sayesinde Evren boyunca gerçekleşen kimyasal süreçlerin beklenildiğinden çok daha farklı çeşitlerde gelişebileceğine dair ipuçları elde edilmiş oldu.

22 Eylül 2016: Uluslararası gökbilimcilerden oluşan ekipler ilk kez Hubble Ultra Derin Alanı (HUDF) olarak simge haline gelen Evren'in uzak köşelerini keşfetmek için Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi'ni (ALMA) kullandı. Yeni ALMA gözlemleri sayesinde daha önce milimetre dalgaboylarında gerçekleştirilen taramalardan belirgin bir şekilde çok daha derin ve keskin görüntüler elde edildi. Genç gökadalardaki yıldız oluşum yoğunluğunun yıldızların toplam kütleleri ile yakından ilişkili olduğu açık bir şekilde gösterilmiş oldu. Ayrıca farklı zamanlardaki dönemlerde daha önce bilinmeyen yıldız-oluşumu gaz yoğunluğu takip edilerek, yaklaşık 10 milyar yıl önce gerçekleşen gökada oluşumundaki “Altın Çağ” üzerinde yeni bulgular elde edildi.

21 Eylül 2016: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ve diğer teleskoplarla birlikte ALMA’yı kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi uzak Evren’de nadir olarak bulunan Lyman-alfa Küreciği adlı nesnenin gerçek doğasını keşfetti. Gökbilimciler şimdiye kadar bu dev gaz bulutlarını bu kadar parlak hale getiren şeyin ne olduğunu bilmiyordu, ancak ALMA bu nesnelerden birinin merkezinde bulunan iki gökadada gerçekleşen yoğun yıldız oluşum etkinliğinin çevresini aydınlattığını gördü. Henüz oluşum halindeki dev gökadalar kümesinde bulunan küçük gökadalar zamanla birleşerek büyümektedirler. ALMA ile gözlenen iki kaynak yakında birleşerek dev bir eliptik gökadaya dönüşecekler.

15 Eylül 2016: Uzak bir gökadanın merkezinde bulunan büyük kütleli bir karadeliğin davranışındaki nadir görülen bir değişimin gizemi ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile birlikte NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu ve NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi’ni kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi tarafından çözüldü. Zor zamanlardan geçtiği görülen karadeliğin artık yeterince parlayacak kadar beslenemediği ortaya çıkarıldı.

07 Eylül 2016: Uluslararası bir gökbilimci ekibi, ESO'nun Çok Büyük Teleskop'nu ve diğer teleskopları kullanarak, çok farklı yaşlara sahip yıldızlara ev sahipliği yapan, Samanyolu Gökadası'nın erken dönemlerine ait fosilleşmiş bir kalıntıyı ortaya çıkardı. Bu sistem bir küresel yıldız kümesine benziyor ancak bu bildiğimiz kümelerden değil. Bu kümedeki yıldızlar gökadamızın en yaşlı yıldızlarına şaşırtıcı derecede çok benziyor ve gökadamızın geçmişi ve bugünü arasındaki boşluğu anlamamızda bir köprü görevi görüyor.

24 Ağustos 2016: ESO teleskoplarını ve diğer tesisleri kullanan gökbilimciler Güneş’ten sonra Yeryüzü’ne en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin yörüngesinde dolanan bir gezegene dair oldukça güçlü kanıtlar elde ettiler. Uzun süredir aranan Proxima b adlı dünya, soğuk kırmızı ev sahibi yıldızının etrafındaki bir turunu 11 günde tamamlıyor, gezegenin yüzey sıcaklığı ise suyun sıvı halde kalabilmesini sağlıyor. Bu kayalık dünya Yeryüzü’nden biraz daha büyük ve bize en yakın ötegezegen — bu sayede burası Güneş Sistemi dışında yaşam barındırabilecek en yakın yer olabilir. Bu önemli gelişmeyi aktaran çalışma Nature dergisinde 25 Ağustos 2016 tarihinde yayımlanacak.

10 Ağustos 2016: 615 megapiksellik bu yeni ESO görüntüsünün sol üst kısmında yer alan parlak mavi yıldızlar topluluğu yıldızların yaşam ve ölümlerini araştırmak için mükemmel birer kozmik laboratuvara benzemektedirler. Messier 18 olarak bilinen bu kümedeki yıldızlar, büyük kütleli bir gaz ve toz bulutundan aynı anda meydana gelmişlerdir. Aynı zamanda parıldayan hidrojene ait kızılımcı bulutlar ve karanlık toz iplikçikleri içeren bu görüntü ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) ile alınmıştır.

27 Temmuz 2016: Yeryüzündeki ve uzaydaki diğer teleskoplar ile birlikte ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan gökbilimciler, yeni bir tür ilginç çift yıldız keşfetti. AR Scorpii sisteminde, hızla dönen beyaz cüce yıldızı elektronları neredeyse ışık hızına kadar hızlandırıyor. Bu yüksek enerjili parçacıklar, ışınım patlaması salınımı ile arkadaşı kırmızı cüce yıldızı bağlıyor ve tüm sistemin çarpıcı bir biçimde her 1.97 dakikada morötesinden radyoya değişen bir aralıkta ışınım ile sinyal vermesine neden oluyor. Bu araştırma 28 Temmuz 2016 tarihinde Nature dergisinde paylaşılmış olacak.

13 Temmuz 2016: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) bir öncül-gezegen diski içerisindeki su buz çizgisine ait ilk gözlemi gerçekleştirdi. Bu çizgi çevredeki diskte sıcaklığın belirgin bir şekilde düşerek buz oluşturmaya başladığı yere işaret ediyor. Genç yıldız V883’ün parlaklığındaki belirgin artış diskin iç kısımlarını ısıtarak, su buz çizgisini bir öncül-yıldız için öngörülen bölgenin oldukça ötesine iterek ilk kez gözlenmesini mümkün hale getirdi. Sonuçlar 14 Temmuz 2016 tarihinde Nature dersgisinde yayımlanacak.

12 Temmuz 2016: ESO’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskopu (VLT) üzerinde bulunan HAWK-I kırmızı-ötesi aygıtı ile Avcı Bulutsusu’nun merkezine dair en ayrıntılı gözlemler gerçekleştirildi. Dikkat çekici görüntü daha önce bilinmeyen on kat kadar kahverengi cüce ve gezegen-kütlesinde yalıtılmış nesneleri gözler önüne serdi. Bu keşifle geniş kabul gören Avcı’daki yıldız oluşumu senaryosu zor duruma düşebilir.

07 Temmuz 2016: ESO'nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki SPHERE aygıtını kullanan bir gökbilimciler ekibi üç-yıldızlı bir sistem içerisinde geniş bir yörüngede dolanan ilk gezegeni buldular. Bu tür bir gezegen kararsız bir yörüngeye sahip olacağından, muhtemelen hızla sistemden dışarıya atılması bekleniyor. Ancak bu gezegen bir şekilde kurtulmuş. Bu beklenmedik gözlem bu tür sistemlerin daha önce düşünüldüğünün aksine daha yaygın olabileceği izlenimi veriyor. Sonuçlar 7 Temmuz 2016 tarihinde çevrimiçi olarak Science dergisinde yayımlanacak.

27 Haziran 2016: NASA’nın Juno uzay aracının yakında gerçekleştireceği varışa hazırlık olarak, gökbilimciler ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanarak Jüpiter’in kırmızı ötesinde bir görüntüsünü elde ettiler. Dev gezegenin yüksek çözünürlüklü görüntülerini oluşturmak üzere çalışan bir kampanyanın parçası olan bu gözlemler Juno tarafından gelecek aylarda gerçekleştirilecek olan çalışmalar hakkında bilgi verecek ve Juno’nun yakın geçişi öncesinde gökbilimcilerin gaz devini daha iyi anlamalarına yardımcı olacak.

23 Haziran 2016: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki yeni GRAVITY aygıtını kullanan Avrupalı bir gökbilimciler ekibi dört adet 8.2-metrelik Birim Teleskop’un tümünden alınan ışığı birleştirerek ilk kez Samanyolu gökadasının merkezini gözledi. Bu sonuçlar GRAVITY’nin gökada merkezindeki süper-kütleli karadeliğe yakın aşırı güçlü kütleçekim alanını inceleyerek Einstein’in genel görelilik teorisini test edeceği çığır açıcı bilimin bir denemesidir.

17 Haziran 2016: Uluslararası bir gökbilimciler ekibi, Messier 67 olarak adlandırılan yıldız kümesinde beklenenden çok daha fazla sayıda sıcak Jüpiter tipi gezegen olduğunu buldu. Bu şaşırtıcı sonuç, bir dizi teleskop ve alet kullanılarak elde edildi. Bunların arasında ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan HARPS tayfölçeri de bulunuyor. Kümedeki daha yoğun bölgeler, gezegenler ve yakınındaki yıldızlar arasındaki etkileşimlerin daha sık olmasına neden oluyor. Bu durum sıcak Jüpiter’lerin sayıca fazla olmasını açıklayabilir.

16 Haziran 2016: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni (ALMA) kullanan bir grup gökbilimci Büyük Patlama’dan sadece 700 milyon yıl sonra uzak bir gökadada ışımaya başlayan oksijne dair izleri yakaladı. Bu tartışmasız bir şekilde oksijenin tespit edildiği en uzak gökada olup, büyük olasılıkla genç dev yıldızlardan çıkan güçlü ışıma sayesinde iyonlaşmış durumdadır. Bu gökada Evren’in erken dönemlerindeki kozmik yeniden-iyonlaşmadan sorumlu kaynakların bir tür örneği olabilir.

15 Haziran 2016: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) TW Hydrae öncül gezegen diskinde organik molekül metil alkol (metanol) izine rastladı. Bu genç bir gezegen oluşum diskinde bu tür bir bileşiğe ilişkin tespit oldu. Metanol tartışmasız bir şekilde bir buzul bir formdan oluşan disklerde şimdiye kadar keşfedilmiş olan tek karmaşık organik moleküldür. Tespit edilmesi gökbilimcilerin gezegen sistemlerini oluşumu sırasında gerçekleşen kimyasal süreçleri anlayabilmeleri açısından önemli olup bu da sonuç olarak yaşam için gerekli olan bileşenlerin oluşumuna gitmektedir.

08 Haziran 2016: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni (ALMA) kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi şimdiye kadar görülmeyen bir kozmik hava olayına şahit oldu — Yeryüzü’nden bir milyar ışık-yılı uzaklıktaki bir gökadanın merkezinde bulunan süper kütleli karadelik üzerine yağmakta olan gökadalar arası gaz bulutu kümesi. Sonuçlar 9 Haziran 2016 günü Nature’da yayınlanacak.

25 Mayıs 2016: 25 Mayıs 2016 günü Almanya’nın Münih kentindeki Garching’te düzenlenen bir törenle, ESO Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu (E-ELT) için kubbe ve teleskop yapısını inşa edecek Astaldi, Cimolai ve alt-yüklenici EIE Grubu’ndan oluşan ACe Konsorsiyumu ile sözleşme imzaladı. Bu şimdiye kadar ESO tarafından sağlanan en büyük sözleşme olup yine yer-konuşlu gökbilim için de en yüksek miktardaki anlaşmadır. Bu sayede E-ELT’nin inşa tasarımı ortaya çıkarılmış olacak ve kubbe ile teleskop yapısı inşa edilmeye başlayacak.

18 Mayıs 2016: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) ile alınan bu görüntüde yeni oluşan bir yıldızın oluşumundan arta kalan gaz, parlak mavi yıldızlardan gelen ışıkla besleniyor. Sonuçta LHA 120-N55 adlı, yıldızların ışıldayan bir gaz tabası ile çevrelendiği, dikkat çekici bir renkli salma bulutsusu meydana geliyor. Gökbilimcilerin bu güzel renkli görüntüleri gözleme nedenleri yeni yıldızların geliştiği koşullar hakkında bilgi edinmek.

02 Mayıs 2016: Astronomers using the TRAPPIST telescope at ESO’s La Silla Observatory have discovered three planets orbiting an ultracool dwarf star just 40 light-years from Earth. These worlds have sizes and temperatures similar to those of Venus and Earth and are the best targets found so far for the search for life outside the Solar System. They are the first planets ever discovered around such a tiny and dim star. The new results will be published in the journal Nature on 2 May 2016.

29 Nisan 2016: Astronomers have found a unique object that appears to be made of inner Solar System material from the time of Earth’s formation, which has been preserved in the Oort Cloud far from the Sun for billions of years. Observations with ESO’s Very Large Telescope, and the Canada France Hawai`i Telescope, show that C/2014 S3 (PANSTARRS) is the first object to be discovered on a long-period cometary orbit that has the characteristics of a pristine inner Solar System asteroid. It may provide important clues about how the Solar System formed.

27 Nisan 2016: On 26 April 2016 ESO’s Paranal Observatory in Chile hosted an event to mark the first light for the four powerful lasers that form a crucial part of the adaptive optics systems on ESO’s Very Large Telescope. Attendees were treated to a spectacular display of cutting-edge laser technology against the majestic skies of Paranal. These are the most powerful laser guide stars ever used for astronomy and the event marks the first use of multiple laser guide stars at ESO.

13 Nisan 2016: ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) ile alınan bu yeni görüntüde güney gökküresi takımyıldızlarından Ocak doğrultusunda bulunan muhteşem bir gökadalar topluluğu yer alıyor. Kümede, bazıları gizemli özelliklere sahip tüm şekil ve boyutlarda gökadalar görülebiliyor.

31 Mart 2016: Atacama Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) ile alınan bu yeni görüntüde Güneş-benzeri yakın yıldız TW Hydrae etrafındaki gezegen-oluşum diskinin şimdiye kadarki en ayrıntılı hali gösteriliyor. Yıldızdan Yer-Güneş mesafesi uzaklığında, gezegenimizin bebeklik haline benzeyen, ya da bir ihtimalle daha büyük kütleli bir süper-Dünya’nın oluşmaya başladığı bir boşluk gözler önüne seriliyor.

23 Mart 2016: ESO’nun VLT Tarama Teleskopu üzerindeki OmegaCAM ile yakalanın bu manzarada Wolf-Lundmark-Melotte ya da kısaca WLM olarak bilinen yalnız bir gökada yer alıyor. Her ne kadar Yerel Küme’deki onlarca gökadanın bir parçası olsa da, WLM yalnız bir şekile grubun dış kısımlarında ve en uzaktaki üyelerinden biridir. Aslında, gökada o kadar küçük ve gözden uzak ki, belki de Yerel Küme’den hiç bir üyeyle — ya da belki de Evren’in tarihinde hiçbir gökada ile etkileşmemiş olabilir.

16 Mart 2016: ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan HARPS tayfölçeri ile yapılan gözlemlerde cüce gezegen Ceres özerindeki parlak noktalarda gerçekleşen beklenmedik değişimler gözler önüne serildi. Yeryüzünden gözlendiğinde bir ışık noktasından fazlası olmasa da, bu ışık üzerinden yapılan ayrıntılı çalışmayla Ceres’in sadece kendi etrafındaki dönüşüyle beklenen değişimler değil, aynı zamanda gün içinde parlaklığı artan noktalar ve diğer değişimler de gözlendi. Bu gözlemler parlak noktalardaki maddelerin uçucu olduğunu ve güneş ışığının ılık parıltısıyla buharlaştığına işaret ediyor.

09 Mart 2016: ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan Çok Büyük Teleskop Girişimölçeri yaşlı bir yıldızın etrafındaki tozlu diskin şimdiye kadarki keskin görüntüsünü elde etti. Bu tür özellikler ilk kez genç yıldızların etrafındakilerle karşılaştırılabiliyor — ve şaşırtıcı şekilde benzer görünüyorlar. Hatta bir yıldızın yaşamının sonunda oluşmaya başlayan bir diskin ikinci nesil gezegenleri oluşturması mümkün mümkün olabilir.

02 Mart 2016: Bu devasa yeni görüntüdeki kızılımsı gaz bulutları nadir görülen, büyük kütleli ve henüz yeni oluşmuş ancak halen kalın toz bulutlarına gömülü olan yıldızlarca aydınlatılıyor. Kavurucu sıcaklıklarıyla, oldukça genç bu yıldızlar kozmik ölçekte çabucak geçip giden bir yolculuk yapmakta ve kökenleri halen bilinmemektedir. Oldukça zengin ve göz alıcı çevreleriyle bu devlerin meydana geldiği büyük bulutsu ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) ile ayrıntılı bir şekilde görüntülendi.

24 Şubat 2016: APEX Teleskopu Geniş Alan Gökada Taraması’nın (ATLASGAL) tamamlanması ile Samanyolu’nun olağanüstü yeni bir görüntüsü yayınlandı. Şili’deki APEX teleskopu güney yarımküreden görülen Gökada Düzlemi’nin tüm alanını milimetre-altı dalgaboylarında — kımızı ötesi ve radyo dalgaları arasındaki bölge — son uzay-konuşlu taramalardan daha ayrıntılı olarak ilk kez görüntüledi. 12-metre çapındaki öncü APEX teleskopu gökbilimcilerin soğuk Evren’i çalışabilmelerini sağlıyor: mutlak sıfırın sadece birkaç on derece üzerindeki gaz ve toz.

10 Şubat 2016: ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde alınan bu görüntüde yeni oluşan bir yıldızın ışığının çevredeki kozmik bulutları aydınlattığı görülüyor. HD 97300 adlı yıldızı çevreleyen geniş bulutların içindeki toz parçacıkları yıldız ışığını sis içindeki araç farına benzer şekilde etrafa yayarak, yansıma bulutsusu IC 2631’i meydana getiriyor.

03 Şubat 2016: ALMA ve IRAM teleskoplarını kullanan gökbilimciler genç bir yıldızın etrafındaki gezegen-oluşum diskinin dış kısımlarındaki büyük toz taneciklerinin sıcaklığını doğrudan ölçebildiler. Tamamen yeni bir tekniğin kullanıldığı Uçan Daire takma isimli nesneye ait gözlemlerde taneciklerin beklenenden çok daha soğuk olduğu bulundu: –266 santigrat derece. Bu şaşırtıcı sonuca göre bu disklere ait modellerin yenilenmesi gerekebilir.

27 Ocak 2016: Gökadaların çoğu tozla dolu olsa da, bazılarında nadiren gaz ve yıldızları arasında sarmal hareketler sergileyen ve ışığı geçirmeyen karanlık çubuklar şeklindeki kozmik is maddesi bulunmaktadır. Bununla birlikte, ESO’nun Şili’deki VLT Tarama Teleskopu üzerinde bulunan OmegaCAM kamerası ile alınan bu yeni görüntüye konu olan olağandışı nesne — IC 1613 adlı küçük gökada, tam bir temizlik delisi! IC 1613’te çok az miktarda kozmik toz bulunuyor, bu da gökbilimcilerin içeriğini tam olarak görebilmeleri için oldukça ideal. Bu sadece görünümle ilgili değil; gökadanın temizliği çevremizdeki Evren’i anlamak için hayati önem taşıyor.

15 Ocak 2016: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) ile yapılan yeni gözlemlere göre Evren’deki en parlak gökada — Evren şimdiki yaşının % 10’undan daha gençken görülen kuasar W2246-0526 — o kadar çalkantılı ki, yıldız-oluşumundan sorumlu gaz maddesinin tamamını çevresindeki uzaya savuruyor.

13 Ocak 2016: ESO’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskop’u üzerine yeni kurulan GRAVITY aygıtının ana görevi karadelikleri yakından incelemek olacak. GRAVITY ile yapılan ilk gözlemlerde dört Yardımcı Teleskop’un tümünden alınan ışık başarılı bir şekilde birleştirildi. Tasarımı ve üretimi Garching’teki Max Planck Yerötesi Fiziği Enstitüsü liderliğinde Avrupalı gökbilimci ve mühendislerden oluşan geniş bir ekip tarafından gerçekleştirilen GRAVITY heyecan verici bir performans sergiledi. Başlangıç testleri sırasında kayda değer birçok ilki başaran GRAVITY aynı zamanda şimdiye kadar kurulmuş olan en güçlü VLT Girişimölçeridir.

16 Aralık 2015: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi’ni (ALMA) kullanan gökbilimciler dört genç yıldızın etrafındaki gaz ve toz diski içinde henüz yeni oluşmuş Jüpiter’in birkaç katı büyüklüğünde kütleye sahip birçok gezegenin oluştuğuna dair en güçlü belirtileri elde ettiler. Yıldızların etrafındaki gaz ölçümleri ayrıca bu gezegenlerin özelliklerine dair ipuçları da barındırıyor.

15 Aralık 2015: Evren’de birbirlerine kütleçekim etkisiyle bağlı en büyük yapıları — gökada kümelerini, incelemek için ESO teleskoplarını kullanan uluslar-arası bir gökbilimciler ekibi, fazladan bir boyutla ödüllendirildi. VLT ve NTT ile yapılan gözlemleri tamamlamak için dünya genelindeki ve uzaydaki gözlemevleri de, kümeler için gerçekleştirilen en büyük araştırmalardan biri olan XXL taramasının parçası oldular.

09 Aralık 2015: 360 milyon yıllık kozmik çarpışmanın hayret verici sonucu ESO’nun Paranal Gözlemevi’nde bulunan Çok Büyük Teleskopu ile alınan bu yeni görüntüde oldukça ayrıntılı bir şekilde gözler önüne seriliyor. Enkaz bulutu içinde oldukça nadir görülen ve gizemli bir genç cüce gökada yer alıyor. Bu gökada gökbilimcilere Evren’in erken dönemlerinde yaygın olarak görülen, ancak normalde şu anki teleskoplar için çok sönük ve uzak olan, benzer gökadalar hakkında mükemmel fırsatlar sağlıyor.

25 Kasım 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu (VLT) kullanan bir gökbilimciler ekibi hiper-dev yıldız VY Büyük Köpek’in (Canis Majoris) en ayrıntılı görüntülerini elde etti. Gözlemlere göre yıldızı çevreleyen beklenmedik büyüklükteki toz parçaları ölmeye başlayan yıldızın kütle kaybını muazzam miktarda arttırıyor. İlk kez anlaşılan bu süreç, bu tür dev yıldızların süpernovalar olarak ölmeye hazırlanması için gerekiyor.

18 Kasım 2015: ESO’nun VISTA tarama teleskopu ile Evren’in bebeklik döneminde oluşan, önceden bilinmeyen büyük kütleli kalabalık bir gökada grubu gözlendi. Bu gökadaların daha da fazlasını keşfedip araştıran gökbilimciler, ilk kez, bu tür dev gökadaların ne zaman ortaya çıktıklarını çözmüş oldular.

11 Kasım 2015: Ölü bir yıldızla onun asteroid yemeği arasındaki ölümcül etkileşimden geride kalanlar ilk kez uluslararası bir gökbilimciler ekibi tarafından ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan Çok Büyük Teleskop ile ayrıntılı bir şekilde araştırıldı.

04 Kasım 2015: Şili’nin And dağlarında deniz seviyesinden 5000 metre yükseklikteki bulunan 12-metrelik Atacama Öncül Deneyi (APEX) teleskopuna takılan yeni bir aygıt Evren’e daha önceden keşfedilmeyen bir pencere açıyor. İsveç–ESO PI APEX alıcısı (SEPIA) Samanyolu ve Evren’in erken dönemlerine ait diğer yakın gökadalarda bulunan su ve diğer moleküllere ait zayıf sinyalleri tespit edecek.

28 Ekim 2015: ESO’nun Paranal Gözlemevi’ndeki VISTA teleskopunu kullanan gökbilimciler Samanyolu’na ait daha önce bilinmeyen bir bileşen keşfettiler. Parlaklığı değişen bir yıldız türü olan Cepheid’lerin konumlarını görüntüleyerek, gökada merkezindeki kalın toz bulutları arkasına gizlenmiş olan bir genç yıldızlar diski bulundu.

26 Ekim 2015: İtalya Başbakanı, Ekselansları Matteo Renzi 24 Ekim 2015 günü, Şili’nin kuzeyindeki Atacama Çölü’nde bulunan ESO’nun Paranal Gözlemevi’ni ziyaret etti. ESO’nun dünyanın önde gelen gökbilim tesislerini görmek üzere ESO Genel Müdürü Profesör Tim de Zeeuw ve Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu (E-ELT) Program Yöneticisi Roberto Tamai eşliğinde bir tura katıldı.

21 Ekim 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi birbirleriyle temas halinde olan en sıcak ve en büyük kütleli bir çift yıldız sistemi keşfetti. VFTS 352’deki iki yıldız etkileyici bir sona doğru gidiyor olabilir, bu yıldızlar ya birleşerek yaşamlarına tek bir dev yıldız olarak, ya da bir karadelik oluşturarak devam edecek.

14 Ekim 2015: Karanlık is ESO’nun Şili’de bulunan La Silla Gözlemevi’ndeki MPG/ESO 2.2-metre teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınan bu yeni görüntüdeki zengin yıldız alanını neredeyse tamamen örtüyor. Mürekkeplenmiş gibi görülen bölgeler, çıplak gözle görülebilen türünün en göze çarpan nesnelerinden biri olan, Kömürçuvalı olarak bilinen dev karanlık bulutsunun küçük parçalarıdır. Bundan milyonlarca yıl sonra, Kömürçuvalı’ndaki iri parçalar bölgedeki genç yıldızlardan gelen ışıltı ile fosil yakıtı kömür gibi tutuşacak.

07 Ekim 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ve NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu ile alınan görüntüleri inceleyen gökbilimciler yakın bir yıldızın etrafındaki tozlu disk içerisinde şimdiye kadar görülmemiş yapılar keşfetti. AU Microscopii adlı yıldızın diskinde dalga-benzeri yapısıyla hızla yer değiştiren nesne şimdiye kadar gözlenen ya da tahmin edilen hiçbir şeye benzemiyor. Kökeni ve doğası bilinmeyen bu gizemli özellikleri gökbilimcilerin çözmesi bekleniyor. Sonuçlar Nature dergisinde 8 Ekim 2015’te yayımlandı.

23 Eylül 2015: This new image of the rose-coloured star forming region Messier 17 was captured by the Wide Field Imager on the MPG/ESO 2.2-metre telescope at ESO’s La Silla Observatory in Chile. It is one of the sharpest images showing the entire nebula and not only reveals its full size but also retains fine detail throughout the cosmic landscape of gas clouds, dust and newborn stars.

16 Eylül 2015: ESO’nun La Silla Gözlemevi’nde bulunan 2.2-metrelik MPG/ESO teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınan bu yeni görüntüde gökadamız Samanyolu’nun yakın bir komşusu olan Heykeltıraş Cüce Gökadası yer alıyor. Yakın olmalarının yanı sıra, her iki gökadanın da geçmişleri ve karakterleri birbirlerinden farklıdır. Bu gökada Samanyolu’ndan çok daha küçük ve yaşlıdır, bu sayede Evren’in erken dönemlerinde hem yıldız hem de gökada oluşumunu araştırmak için değerli bir nesne haline gelmektedir. Bununla birlikte, sönük olması nedeniyle, bu gökadayı araştırmak kolay bir görev değildir.

02 Eylül 2015: Görüntüye hâkim olan bölge, burada doğmuş olan parlak sıcak yıldızlarca aydınlatılan devasa bulutsu Gum 56’nın bir parçasıdır. Milyonlarca yıl boyunca bulutsudaki gazdan yeni yıldızlar meydana gelmektedir. Yıldızları oluşturan bu gaz maddesi daha sonra yaşlı yıldızlarca yıldız yüzeyinden yavaşça dışarıya atılmak suretiyle ya da daha etkileyici bir şekilde süpernova patlamaları ile yeniden yıldız doğumevi adı verilen bulutsu ortamına aktarılır. Bu görüntü ESO’nun Kozmik Mücevherler programı kapsamında Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskopu ile alınmıştır.

19 Ağustos 2015: Burada görülen türden açık yıldız kümeleri sadece sevimli fotoğraf nesneleri olarak algılanmamalıdır. Yıldızların çoğu bu kümelerde oluşmaktadır, bu nedenle yıldız kümeleri gözlenerek yıldızların evrimi ve ölümleri araştırılmaktadır. ESO'nun La Silla Gözlemevi'ndeki Geniş Alan Görüntüleyicisi (WFI) ile gözlenen buradaki küme IC 4651 olarak bilinmektedir ve burada doğan yıldızlar artık geniş ölçüde kendilerine özel davranışlar sergilemektedirler.

10 Ağustos 2015: 200 000’den fazla gökadayı gözleyen uluslararası bir gökbilimciler ekibi uzayın geniş bir kısmından yayılan enerjiyi şimdiye kadarki en yüksek hassasiyetle ölçmeyi başardı. Bu yakın Evren’in enerji çıktısına ait en kapsamlı değerlendirmeye karşılık geliyor. Evren’in bir bölümünden bugün yayılan enerjinin iki milyar yıl öncesine göre yaklaşık yarısı kadar olduğunu onayladılar ve bu bulgunun mor-ötesinden uzak kırmızı-ötesine kadar tüm dalgaboylarında geçerli olduğunu buldular. Evren yavaşça ölüyor.

05 Ağustos 2015: Uzayın karanlığındaki bir yıldızın hayaleti gibi parlayan bu olağan dışı baloncuk, olağanüstü ve gizemli görünebilir, ancak bu bilinen bir gökbilimsel nesnedir: bir gezegenimsi bulutsu, ölen bir yıldızın kalıntıları. Bu az bilinen nesne ESO 378-1’e ait elde edilmiş en iyi görüntü olup Şili’nin kuzeyindeki ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile elde edilmiştir.

29 Temmuz 2015: Bir nova tarafından uzaya salınan madde içerisinde ilk kez kimyasal lityum elementine rastlandı. La Silla Gözlemevi ve Şili, Santiyago çevresindeki ESO teleskoplarının kullanıldığı Centauri Nova 2013’e ait gözlemler neden çoğu genç yıldızın bu kimyasal elementi beklenenden daha fazla içerdiği gizemini çözmeye yardım edebilir. Bu yeni bulgu uzun süredir devam eden gökadamızın kimyasal evrimi ile ilgili bulmacanın bir parçasını ortaya çıkarıyor, aynı zamanda Samanyolu’nda bulunan yıldızlardaki farklı kimyasal elementlerin bolluklarını anlamaya çalışan gökbilimciler için de büyük bir adım olarak görülüyor.

22 Temmuz 2015: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) ile Evren’in erken dönemlerine ait, normal gökadalarda bulunan, en uzak yıldız-oluşumu gaz bulutlarının tespiti yapıldı. Yeni gözlemler sayesinde gökbilimciler ilk gökadaların nasıl oluştuklarını görmeye başlayacak ve bu sayede yeniden-iyonlaşma dönemine ait kozmik sis perdesinin nasıl aralandığını anlamaya çalışacaklar. Şimdiye kadar sönük lekeler olarak görülen nesnelerin gökada kimlikleri ortaya çıkarılıyor.

15 Temmuz 2015: ESO’nun 3.6-metre teleskopunu kullanan uluslararası bir gökbilimciler ekibi Güneş benzeri bir yıldız olan HIP 11915’in etrafında, yıldızından aynı uzaklıkta bulunan Jüpiter benzeri bir gezegen tespit ettiler. Güncel teorilere göre, Jüpiter-kütleli gezegenler, gezegen sistemlerinin yapılarını şekillendirme konusunda önemli bir rol oynuyor. Güneş-benzeri bir yıldızın etrafında Jüpiter-benzeri bir yörüngede bulunan Jüpiter-kütlesinde bir gezegenin varlığı, bu yıldızın etrafında bununan gezegen sistemlerine dair Güneş Sistemi’mize benzeyen olasılıkların kapısını açıyor. Güneş’le aynı yaşa sahip olan HIP 11915, ayrıca Güneş-benzeri yapısı ile etrafında yıldıza yakın kayalık gezegenlerin bulunabileceği izlenimi de uyandırıyor.

09 Temmuz 2015: ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) ile yapılan, güney gökküresine ait yeni ve büyük bir karanlık madde taramasına ait ilk sonuçlar yayınlandı. VST KiDS taraması ile gökbilimciler karanlık madde, karanlık enerji, gökada halelerinin yapısı, ve gökadalar ile kümelerin evrimleri hakkında hassas ölçümler yapabilecekler.

08 Temmuz 2015: ESO’nun Şili’deki La Silla ve Paranal Gözlemevi’nde gerçekleştirilen gözlemlerle çok uzun süreli bir gama ışını ile beklenmedik şekilde parlak süpernova patlaması arasında ilk kez bir bağlantı olduğu gösterildi. Sonuçlar süpernovanın beklendiği gibi radyoaktif bozunum ile değil, onun yerine magnetar adlı gizemli bir nesnenin etrafındaki parçalanan süper-güçlü manyetik alanlarla güçlendirildiğini gösteriyor. Sonuçlar Nature dergisinin 9 Temmuz 2015 tarihli sayısında yayınlanacak.

01 Temmuz 2015: Renkli yıldızlar ve gazlardan oluşan bu dizgenin zengin görüntüsü ESO’nun Şili’de bulunan La Silla Gözlemevi’ndeki MPG/ESO 2.2-metre teleskopuna bağlı Geniş Alan Görüntüleyicisi (WFI) ile alınmıştır. Burada görülen yıldızlar NGC 2367 olarak bilinen genç açık yıldız kümesine ait olup, Samanyolu’nun sınırlarındaki yaşlı ve yoğun yapıların ortasında yer alan yeni doğmuş yıldız gruplaşmalarından biridir.

25 Haziran 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile yapılan yeni gözlemlerle, dev eliptik gökada Messier 87’nin geçtiğimiz bir milyar yıl içerisinde orta-boy bir gökadayı tamamen yuttuğu gözler önüne serildi. İlk kez bu olaya ilişkin 300 kadar parlak gezegenimsi bulutsuyu izleyen gökbilimciler tamamen bozulan kurbandan geriye kalan ışığa dair kanıtlar elde etmeyi başardılar.

17 Haziran 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan gökbilimciler Evren’in erken dönemlerinde şimdiye kadar bulunan en parlak gökadayı keşfettiler ve içerisinde ilk nesil yıldızların örneklerini içeren güçlü kanıtlar elde ettiler. Büyük kütleli, parlak ve şimdiye kadar sadece teorik olarak öngörülen bu nesneler ilk ağır elementlerin oluşmasına yol açmışlardır — ki bunlar, bugün etrafımızdaki yıldızları, onların etrafındaki gezegenleri ve bildiğimiz türdeki yaşamı meydana getirmek için gerekli olan elementlerdir. CR7 olarak adlandırılan yeni bulunan gökada, şimdiye kadar bilinen en parlak ve uzak gökadadan üç kat daha parlaktır.

10 Haziran 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu tarafından şimdiye kadar alınan en keskin görüntülerden biriyle ilk kez yaşlanmakta olan bir yıldızın kelebek-benzeri gezegenimsi bulutsuya hayat vermesi görüntülendi. Yeni kurulan SPHERE aygıtının ZIMPOL modülü ile alınan kırmızı dev yıldız L2 Puppis’a ait bu gözlemlerde ayrıca yakın bir yoldaş yıldızın izine rastlandı. Yaşamlarının son aşamalarındaki yıldızlar gökbilimciler için birçok bilmece içeriyor, ve karmaşık kum saati benzeri şekilleriyle bu tür çift-kutuplu bulutsuların kökenini daha ilginç hale getiriyor.

08 Haziran 2015: ALMA’nın Uzun Erimli Dizge Kampanyası ile kütleçekimsel olarak merceklenen uzak bir gökadanın dikkat çekici ayrıntılı bir gözlemi gerçekleştirildi. Görüntüde gökada içinde yıldız oluşumunun meydana geldiği bölümler büyütülmüş bir şekilde görünüyor, bu kadar uzak bir gökadada bu seviyede bir ayrıntı daha önce elde edilememişti. Yeni gözlemler NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu kullanılarak yapılanlardan çok daha fazla ayrıntı içeriyor ve Avcı Bulutsusu’nun dev haline benzer şekilde gökada içindeki yıldız oluşum kümelenmelerini gözler önüne seriyor.

27 Mayıs 2015: RCW 34 adlı parıldayan bu bulutsunun en parlak bölgesinde bulunan gaz genç yıldızlar tarafından önemli ölçüde ısıtılarak çevredeki soğuk gaz boyunca dışarıya doğru genişlemektedir. Isıtılan hidrojen gaz bulutunun sınırına ulaştığında, kapağı açıldığında dışarıya doğru fırlayan şampanya gibi vakum ortamı ile karşılaştığı sırada dışarıya doğru püskürmektedir — bu sürece şampanya akışı adı verilmektedir.

20 Mayıs 2015: ESO’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskop’unu kullanan gökbilimcilier Medusa Bulutsusu’nun şimdiye kadarki en ayrıntılı görüntüsünü elde ettiler. Bulutsunun merkezindeki yıldız ömrünün sonuna geldiği için dış kısımlarını uzaya atarak bu renkli bulutu meydana getirmektedir. Görüntü, sonunda bu türden bir nesneye dönüşecek olan Güneş’in nihai sonunu da önceden göstermektedir.

13 Mayıs 2015: ESO’nun Şili’deki Çok Büyük Teleskopu ile yapılan gözlemlerle dev gökada Centaurus A etrafında yeni tür olarak değerlendirilen bir “karanlık” küresel yıldız kümesi keşfedildi. Bu gizemli nesneler normal kümeler gibi görünüyorlar, ancak daha fazla kütleye sahipler ve bunun nedeni beklenmedik miktarlarda karanlık madde veya büyük kütleli kara delikler olabilir — aslında ikisi de beklenmedik şeyler olurdu.

30 Nisan 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) üzerindeki MUSE aygıtını kullanan gökbilimciler Messier 16, Kartal Bulutsusu’nda yer alan ünlü Oluşum Sütunları’nın tamamen üç boyutlu ilk görüntüsünü oluşturdular. Yeni gözlemler gökbilimin simgelerinden bir haline gelen bu nesnedeki farklı toz sütunlarının uzaysal dağılımlarını ve birçok yeni detayı gözler önüne serdi — bunlar arasında genç bir yıldıza ait daha önce görülmeyen bir jet de bulunuyor. Kümenin parlak yıldızlarından kaynaklanan yoğun ışıma ve yıldız rüzgarları tozlu Oluşum Sütunları’nı zamanla şekillendiriyor. Yaklaşık üç milyon yıl içerisinde ise tozlu kısımlar tamamen yok olacaklar.

22 Nisan 2015: ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan gezegen-avcısı HARPS aygıtını kullanan gökbilimciler ilk kez bir ötegezegenden yansıyan görsel ışığa ait tayfın doğrudan gözlemini gerçekleştirdiler. Gözlemler ayrıca normal bir yıldızın çevresinde keşfedilen ilk gezegen olan bu ünlü nesnenin yeni özelliklerini ortaya çıkardı: 51 Pegasi b. Elde edilen sonuçlar bu teknik için heyecan verici bir gelecek vaadediyor, özellikle VLT üzerindeki ESPRESSO ve E-ELT gibi yeni nesil aygıtların geliştirilmesi ile.

16 Nisan 2015: Gökbilimciler ilk kez yıldız oluşumunun “ölü” gökadalarda nasıl milyarlarca yıl önce durduğunu gösterdi. ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ve NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu, Büyük Patlama’dan üç milyar yıl sonra bu gökadaların dış kısımlarında halen devam eden yıldız oluşmu etkinliğinin iç kısımlarında çoktan son bulduğunu ortaya çıkardı.Yıldız oluşumunun bu gökadalarda öncelikle merkezde başlayarak daha sonra dış kısımlarda devam ettiği görülüyor. Araştırma sonuçları Science dergisinin 17 Nisan 2015 tarihli sayısında yayınlandı.

16 Nisan 2015: Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA)bir gökadanın merkezinde, süperkütleli bir karadeliğin olay ufkunun oldukça yakınında, daha önce benzeri görülmeyen şiddette güçlü bir manyetik alanı ortaya çıkardı. Yeni gözlemler sayesinde gökbilimciler, gökadaların merkezinde yer alan bu büyük kütleli sakinlerin oluşumu, yapıları ve sık bir şekilde kutuplarından uzaya atılan yüksek hızlı ikiz plazma jetleri hakkında yeni bilgiler elde edecekler. Sonuçlar Science dergisinin 17 Nisan 2015 tarihli sayısında yayınlanacak.

15 Nisan 2015: Karanlık maddenin ilk kez başka bir karanlık maddeyle kütleçekim kuvveti dışında bir yolla etkileşim sağladığı gözlenmiş olabilir. Çarpışan gökadaların ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ve NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu ile gerçekleştirilen gözlemleri, Evren’in bu gizemli bileşeninin doğasına dair şaşırtıcı ipuçları ortaya çıkardı.

08 Nisan 2015: Gökbilimciler ilk kez genç bir yıldızı çevreleyen bir gezegenimsi disk içerisinde yaşamın temel yapıtaşları olan karmaşık organik moleküllerin izine rastladı. Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesi (ALMA) ile gerçekleştirilen keşif, Yeryüzü ve Güneş’i meydana getiren şartların Evren’de eşsiz olmadığını tekrar doğruladı. Sonuçlar Nature dergisinin 9 Nisan 2015 sayısında yayımlandı.

26 Mart 2015: Tozlu gaz bulutu G2’ye ait şimdiye kadarki en iyi gözlemlere göre bulut Mayıs 2014’te Samanyolu’nun merkezindeki karadeliğe en yakın geçişini gerçekleştirdi ve kurtulmayı başardı. ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile alınan yeni sonuçlara göre nesnenin çok gerilmediği ve yoğun bir nesne olduğu görülüyor. Büyük olasılıkla etrafından halen madde toplayan büyük kütleli bir çekirdeğe sahip genç bir yıldız olabilir.

23 Mart 2015: APEX ve diğer teleskoplarla yapılan yeni gözlemler Avrupalı gökbilimcilerin 1670 yılında gökyüzünde gördükleri yıldızın bir nova değil, çok daha nadir rastlanan şiddetli bir yıldız çarpışması olduğunu ortaya çıkardı. Patlama sonrasında çıplak gözle görülebilecek kadar şiddetli olan olayın devamı oldukça sönük olduğundan, 340 yıldan sonra tam olarak aydınlatılabilmesi için milimetre-altında gözlem yapan teleskoplarca gözlenerek ayrıntılı analizlerin gerçekleştirilmesi gerekiyordu. Elde edilen sonuçlar Nature dergisinde 23 Mart 2015 tarihinde yayınlacaktır.

11 Mart 2015: Güney gökküresi takımyıldızlarından Sunak doğrultusunda bulunan bu etkileyici gökyüzü manzarası göksel nesnelerden oluşan bir hazineye benziyor. Yıldız kümeleri, salma bulutsuları ve aktif yıldız oluşum bölgeleri yeryüzünden yaklaşık 4000 ışık yılında bulunan bu bölgede gözlenen zenginliklerin sadece bir kısmı. Bu güzel görüntü gökyüzünün bu bölgesinin şimdiye kadar alınmış en ayrıntılı halidir ve ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde bulunan VLT Tarama Teleskopu kullanılarak gözlenmiştir.

05 Mart 2015: Bugün yayımlanan sonuçlara göre Mars üzerinde Atlantik Okyanusu’ndan daha büyük ilkel bir okyanus bulunuyordu, içerdiği su miktarı ise Dünya’nın Kuzey Kutbu Okyanusu’ndan daha fazlaydı. Uluslararası bir gökbilimciler ekibi Mars’ın atmosferini ve gezegenin atmosferindeki farklı bölgelerin içerdiği su miktarının özelliklerini incelemek için ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu ile birlikte W. M. Keck Gözlemevi ve NASA Kırmızı-ötesi Teleskop Tesisi’ni de kullandılar. Sonuçlar Science dergisinde bugün çevrimiçi olarak yayımlanacak.

02 Mart 2015: Şimdiye kadar gözlenen en uzak gökadalardan biri gökbilimcilerin bu tür uzak yılıdız oluşum sistemlerinde ilk kez toz tespiti yapmalarını ve Büyük Patlama’dan sonra gökadaların hızlı evrimlerine dair umut verici kanıtlar elde etmelerini sağladı.ALMA teleskop dizgesinin kullanıldığı yeni gözlemlerde A1689-zD1 adlı gökada içindeki soğuk tozun neden olduğu sönük ışımanın tespiti ve ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile de uzaklığının ölçülmesi hedeflendi.

26 Şubat 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki MUSE aygıtını kullanan gökbilimciler Evren’in derinliklerine ait en iyi üç-boyutlu görüntüyü elde ettiler. Hubble Derin Alan Güney bölgesi ile başladıktan sonra sadece 27 saat süren yeni gözlemlerle gökyüzünün küçük bir bölgesine karşılık gelen bu alandaki çok daha uzak gökadaların uzaklıkları, hareketleri ve diğer özellikleri ortaya çıkarıldı. Hubble’ın da ötesine giderek daha önce görülemeyen nesneler gözler önüne serilmiş oldu.

18 Şubat 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu üzerindeki SPHERE aygıtı, alışılmadık bir çift yıldız sistemi olan V471 Tauri etrafında dolanan bir kahverengi cüce yıldızı araştırmak için kullanıldı. Gökbilimciler SPHERE aygıtı ile yapılan gözlemler sonunda bu şaşırtıcı nesnenin etrafındaki maddeye ait en iyi görüntüleri elde ettiler ve hiçbir şey bulamadılar. Varlığından emin olunduğu halde bir kahverengi cücenin bulunamamış olması, V471 Tauri’nin ilginç davranışları hakkındaki geleneksel açıklamaların yanlış olduğunu ortaya çıkardı. Bu beklenmedik sonuçlar SPHERE ile yapılan gözlemlere dayanan ilk bilimsel makalede ele alındı.

09 Şubat 2015: ESO tesisleri ve Kanarya Adaları’ndaki teleskopları aynı anda kullanan gökbilimciler gezegenimsi bulutsu Henize 2-428’in merkezinde büyük kütleli iki şaşırtıcı yıldız tespit ettiler. Birbirlerinin etrafında dolanan yıldızların zamanla yavaşlayarak birbirlerine yakınlaşması bekleniyor, ve yaklaşık 700 milyon yıl içerisinde bir araya geldiklerinde büyük bir süpernova patlamasına neden olacak kadar kütleye ulaşmış olacaklar. Sonuçlar Nature dergisinin 9 Şubat 2015 tarihli sayısında yayımlanacak.

04 Şubat 2015: ESO’nun VISTA tarama teleskopu ile alınan bu görüntü ünlü Trifid Bulutsusu’nun yeni halini gözler önüne seriyor. Kırmızı-ötesi ışıkta gözlem yapan gökbilimciler Samanyolu’nun merkezi bölgelerini örten toz boyunca ışık alabilmektedirler, böylece görünür ışıkta görülemeyen birçok gizemli nesneler ortaya çıkmaktadır. VISTA taramalarından biri olan bu küçücük bölgede gökbilimciler tam Trifid’in arkasında bulunan iki tane bilinmeyen Cepheid değişeni yıldız keşfettiler. Bulunan yıldızlar Samanyolu’nun merkezi bölgesinin ötesinde ve merkez düzleminde bulunan bu türe ait ilk yıldızlardır.

28 Ocak 2015: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile alınan bu yeni görüntüde CG4 küreciği ağzını açmış dev bir göksel yaratığa benzer şekilde parıldıyor.Bu görüntüde parlak ve büyük gibi görünse de, aslında sönük olan bulut amatör gökbilimciler için oldukça zor bir hedef. CG4’ün doğal yapısı ise halen gizemini koruyor.

14 Ocak 2015: Şili’nin kuzeyi’ndeki ESO Paranal Gözlemevi’ne kurulan Yeni Nesil Transit Tarama (NGST) gözlemevi ilk ışığını aldı.Proje ile geçiş yapan ötegezegen sistemleri araştırılacak — yıldızlarının önünden geçiş yapan gezegenler bu geçişleri süresince gözlemciye ulaşan yıldız ışığında bir miktar azalmaya neden olurlar, ışık değişimindeki bu küçük azalmalar duyarlı aletlerle tespit edilebilmektedir. Teleskoplar Neptün-boyutlarında veya çapları Dünya’nın iki ila sekiz katı kadar olan daha küçük gezegenleri keşfetmeye çalışacak.

07 Ocak 2015: Bu şaşırtıcı yeni ESO görüntüsündeki bazı yıldızların kayıp oldukları görülüyor. Ancak bu göz alıcı güzellikteki yıldız alanında yer alan siyah boşluk gerçek bir boşluk değil, gaz ve toz tarafından örtülmüş bir uzay bölgesidir. Bu karanlık buluta LDN 483 adı verilmektedir — Karanlık Lynds Bulutsusu 483. Bu tür bulutlar gelecekteki yıldızların doğum yerleridir. LDN 483 ve çevresinin bu görüntüsü Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınmıştır.

17 Aralık 2014: Messier 47'nin bu dikkat çekici görüntüsü ESO'nun Şili'de bulunan La Silla Gözlemevi'ndeki MPG/ESO 2.2-metre teleskopu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alınmıştır. Bu genç açık kümede çoğunlukla parlak mavi yıldızlar yer alsa da, birkaç kırmızı dev yıldız da bulunmaktadır.

04 Aralık 2014: ESO’nun ana yürütme kurulu, Konsey, geçtiğimiz günlerde gerçekleştirilen bir toplantıda oy çokluğu [1] ile Avrupa Aşırı Büyük Teleskopu’nun (E-ELT) iki aşamalı inşa sürecine onay verdi. Teleskopun on yıl içerisinde ilk ışığı alabilmesini sağlayacak şekilde tam fonksiyonlu hale gelmesi ve güçlü ekipmanlarla donatılmasına yetecek olan yaklaşık olarak bir milyar avroluk harcamanın ilk aşamada kullanılmasına yetki verildi. Teleskop ötegezegenler, yakın gökadaların yıldızsal içerikleri ve derin Evren konularında muazzam bilimsel keşifler gerçekleştirecek. Teleskop kubbesi ve ana yapım işlemi için ESO’nun şimdiye kadarki en büyük anlaşması ise gelecek yıl gerçekleştirilecek.

26 Kasım 2014: ESO’nun Şili’de bulunan La Silla Gözlemevi’ndeki 2.2-metrelik MPG/ESO teleskopu parlak yıldız kümesi NGC 3532’nin bu zengin renklerle süslenmiş görüntüsünü elde etti. Kümedeki yıldızlardan bazıları halen sıcak mavimsi renklerde ışıldarken, çoğu büyük kütleli yıldız kırmızı dev yıldızlara dönüşerek turuncu renk tonlarında parlamaktadır.

19 Kasım 2014: Şili’de bulunan ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unun (VLT) yeni gözlemleri evrende keşfedilen en geniş yapılardaki hizalanmaları gözler önüne serdi. Avrupalı bir araştırma ekibi kuasarlardan oluşan bir örneğin merkezindeki süper kütleli kara deliklerin dönme eksenlerinin milyar ışık-yılı uzaklıklar boyunca birbirlerine paralel olduğunu bulmuştur. Yine aynı ekip bu kuasarların dönme eksenlerinin içinde bulundukları kozmik ağlardaki çok geniş yapılarla aynı hizada olma eğiliminde olduklarını bulmuştur.

10 Kasım 2014: ESO’nun Çok Büyük Teleskopu (VLT) üzerindeki yeni MUSE aygıtı ile araştırmacılar dikkat çekici bir kozmik çarpışmanın en iyi görünütüsünü elde etti. Yeni gözlemler ilk kez ESO 137-001 gökadasından koparak dışarıya, yüksek hızlarda uçsuz bucaksız bir gökada kümesine doğru sürüklenirken gazın hareketini gözler önüne serdi. Sonuçlar uzun zamandır çözülemeyen bir bulmacanın anahtarı olabilir — gökada kümelerindeki yıldız oluşumu neden sona eriyor.

06 Kasım 2014: Atacama Büyük Milimetre/milimetre/altı Dizgesi ALMA ile alınan bu yeni görüntü genç bir yıldızın etrafında bulunan gezegen oluşum diskinin şimdiye kadar görülmemiş en ince detaylarını gözler önüne serdi. Bunlar ALMA’nın neredeyse tamamlanmış olan dizgesi ile alınan ilk gözlemler olup milimetre-altı dalgaboylarındaki en keskin görünüşe sahiptirler. Yeni sonuçlar öncül gezegen disklerinin gelişimi ve gezegenlerin nasıl oluştukları ile ilgili gözlemsel çalışmalardaki ileriye doğru muazzam ilerlemeyi temsil ediyor.

03 Kasım 2014: Çok Büyük Teleskop Girişimölçeri’nin tüm gücünü kullanan uluslar-arası bir gökbilimciler ekibi dokuz yakın yıldızın yaşanabilir bölgeleri civarında burçlar ışığı keşfi gerçekleştirdi. Bu ışık yıldız ışığının asteroidler arasındaki çarpışmalar ve buharlaşan kuyrukluyıldızlardan ortaya çıkardığı toz tarafından yansıtılması sonucunda oluşmaktadır. Bazı yıldızların etrafındaki iç bölgelerde bu miktarda gazın varlığı gelecekte Dünya-benzeri gezegenlerin doğrudan görüntülenmesi için engel teşkil edebilir.

29 Ekim 2014: ALMA’yı kullanan gökbilimciler ilk kez, bir çift yıldız sisteminin dış bölgelerinde bulunan büyük kütleli bir diskten sistemin iç bölgelerine doğru hareket eden gaz ve toz akışı keşfettiler. Daha önce hiç gözlenmeyen bu özellik, daha küçük, gezegen oluşumuna yol açan ve aksi halde şimdiye kadar ortadan kalkmış olması gereken ikincil bir diskin oluşmasından sorumlu olabilir. Güneş-benzeri yıldızların yarısı çift yıldız sistemlerinde doğmaktadır, bunun anlamı buradaki bulgular ötegezegen avı için önemli katkılar sağlayacaktır. Sonuçlar Nature dergisinin 30 Ekim 2014 sayısında yayınlacaktır.

28 Ekim 2014: Bugün Polonya Yüksek Öğrenim ve Bilim Bakanı Profesör Lena Kolarska-Bobińska, ülkesinin Avrupa Güney Gözlemevi’ne (ESO) — dünyanın en üretken yer konuşlu gözlemevi — katılabilmesini sağlayacak olan bir anlaşmaya imza attı. ESO, anlaşmanın parlementodan geçirilmesiyle birlikte Polonya’yı Üye Ülke olarak görmek istiyor.

22 Ekim 2014: ESO'nun Şili'de bulunan La Silla Gözlemevi'ndeki HARPS aygıtının kullanıldığı gözlemler sayesinde başka bir yıldızın etrafında meydana gelen kuyrukluyıldızlar hakkında tartışmasız fikir birliğine varılması sağlandı. Bir Fransız gökbilimciler ekibi Beta Pictoris etrafındaki 500 tekil kuyrukluyıldızı gözleyerek bunların iki ayrı öte-kuyrukluyıldız ailesine ait olduklarını keşfettiler: yaşlı öte-kuyrukluyıldızlar yıldızın yakınlarından birçok kez geçiş yapmış olabilir, daha genç aile ise son zamanlardaki bir ya da daha fazla sayıdaki nesneden koparak meydana gelmiş olabilir. Yeni sonuçlar Nature dergisinin 23 Ekim 2014 sayısında yayımlanacak.