Exoplaneet op heterdaad betrapt

Voor het eerst hebben astronomen een exoplaneet kunnen volgen terwijl deze van de ene kant van zijn ster naar de andere kant bewoog. De planeet heeft de kleinste baan van alle tot nu toe rechtstreeks in beeld gebrachte exoplaneten: de afstand tot zijn moederster is vergelijkbaar met de afstand zon-Saturnus.

Om de directe omgeving van Bèta Pictoris te onderzoeken hebben de astronomen in 2003, 2008 en 2009 gebruik gemaakt van het NAOS-CONICA-instrument (of NACO) van een van de 8,2-meter Unit Telescopes van ESO’s Very Large Telescope (VLT). In 2003 werd een zwak object binnen de schijf waargenomen, maar toen kon nog niet helemaal worden uitgesloten dat het een achtergrondster betrof. Op nieuwe opnamen die in 2008 en  in het voorjaar van 2009 zijn genomen, was het object verdwenen! De meest recente opnamen, gemaakt in de herfst van 2009, tonen het object aan de andere kant van de schijf, nadat het vóór of achter de ster langs was getrokken. Dat bevestigt dat het inderdaad een exoplaneet betreft die om de ster draait. Het geeft ook inzicht in de afmetingen van zijn omloopbaan.

Het buitenste deel van bovenstaande compositiefoto toont het weerkaatste licht van de stofschijf, zoals in 1996 waargenomen met het ADONIS-instrument van de 3,6-meter ESO-telescoop. Het binnenste deel toont de waarnemingen van de planeet die in 2003 en in het voorjaar van 2009 met NACO zijn gedaan. Ook ingetekend is de mogelijke baan van de planeet, zij het onder een overdreven grote hoek.