Zdjęcie Tygodnia 2018

26 marca 2018: This week’s featured image highlights a handful of the telescopes residing at ESO’s La Silla Observatory in northern Chile. The star of the show, framed perfectly by the beautiful arch of the Milky Way, sits directly in the middle of the photograph — the Danish 1.54-metre telescope. Operational since 1979, this trusty telescope has helped astronomers to make all kinds of cosmic discoveries, from understanding more about violently merging neutron stars to detecting planets around other stars. It now performs follow-up observations of gamma-ray bursts, some of the most energetic events in the Universe. This image, taken by ESO Photo Ambassador Petr Horálek, shows the heart of the Milky Way, both the Large and Small Magellanic Clouds, the constellations of Orion (The Hunter) and the Southern Cross, and the glare of distant settlements, all of which create vibrant bursts and flashes of colour across the frame. Towards the distant horizon, ...

19 marca 2018: To spektakularne zdjęcie, należącego do ESO Obserwatorium La Silla w Chile, wykonał Fotograficzny Ambasador ESO Yuri Beletsky. Fotografia ukazuje różnorodne astronomiczne smakowitości! Centralna płaszczyzna naszej galaktyki rozciąga się, nieco zakrzywiona, przez cały kadr, usiana jasnymi pasmami gazu i ciemnymi ścieżkami pyłu. Mimo iż początkowo trudno dostrzegalna na kosmicznym tle, na górze po lewej widoczna jest konstelacja Oriona. Wiele różowych obłoków będących efektem słabego świecenia zjonizowanego gazu wodorowego wydaje się rozciągać poza pas Drogi Mlecznej, wskazując obecność młodych, gorących, nowych gwiazd. Jednym z takich obszarów jest Pętla Barnarda, która otacza słynną Wielką Mgławicę w Orionie – można ją zobaczyć zakręconą wokół Pasa Oriona. Pod kolorowym nocnym niebem stoi 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO, używany obecnie do badań związanych z efektami jednych z najbardziej energetycznych eksplozji we Wszechświecie — rozbłysków gamma. Teleskop jest także używany do wykonywania zdjęć pobliskiego kosmosu, dzięki zamontowanej kamerze Wide Field Imager (WFI).

12 marca 2018: Rozległa zasłona z gwiazd rozpościera się spokojnie nad Cerro Paranal w Chile, gdy wschodzące Słońce delikatnie ociepla horyzont czerwonymi i żółtymi plamami. Cerro Paranal jest domem Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) — a oszałamiająca panorama góry ukazuje teleskop w pełni jego chwały. Wszystkie cztery wielkie 8,2-metrowe Teleskopy Główne wchodzące w skład VLT są widoczne po lewej stronie zdjęcia, ustawione w linii i gotowe na eksplorację Wszechświata. Dwa mniejsze 1,8-metrowe Teleskopy Pomocnicze można dostrzec rozmieszczone po prawej stronie fotografii. VLT ma je łącznie cztery, wszystkie przesuwalne wzdłuż linii torów, z możliwością ustawienia odpowiedniej konfiguracji w zależności od potrzeb. W dalszej odległości, tuż za najbardziej prawym Teleskopem Głównym, widoczny jest 2,6-metrowy VLT Survey Telescope (VST) — najnowsza budowla na Paranal. Nad i pomiędzy dwoma skrajnymi lewymi Teleskopami Głównymi widać obszernie rozciągającą się naszą najbliższą sąsiadkę, Galaktykę w Andromedzie, dostrzegalną jako jasna smuga na nocnym niebie. Zdjęcie wykonał Fotograficzny Ambasador ESO Alexandru Tudorică.

5 marca 2018: Wszystkie Obserwatoria ESO znajdują się w Chile, ale siedziba główna organizacji, a także najnowszy dodatek do niej, mieszczą się w Garching, małym mieście niedaleko Monachium w Niemczech. Zdjęcie pokazuje piękny i nietypowy widok nowego członka rodziny ESO — ESO Supernova Planetarium & Visitor Centre. ESO Supernova będzie mieć oficjalną inaugurację 26 kwietnia i zostanie otwarta dla publiczności 28 kwietnia. W sercu tej placówki znajduje się najnowocześniejsze planetarium, które będzie wizualizować i wyświetlać dokładne, niesamowicie inspirujące i niesamowite widoki Wszechświata. W budynku mieścić się także nowoczesne centrum astronomiczne i przestrzeń wystawowa. Aby sprawa była jeszcze atrakcyjniejsza, wszystkie te atrakcje będą darmowe przez cały rok 2018! Zdjęcie wykonał Fotograficzny Ambasador ESO Petr Horálek. Ukazuje zakrzywione ramiona centrali ESO ciągnące się w stronę unikatowego budynku Supernova, widoczne pod niebem umalowanym pięknymi odcieniami ciemnopomarańczowego i różowego. Nasi Fotograficzni Ambasadorowie wykorzystują najbardziej ciemne niebo nad obserwatoriami ESO do uzyskiwania oszałamiających widoków kosmosu, którymi następnie dzielimy ...

26 lutego 2018: Zagnieżdżony w młodym obszarze gwiazdotwórczym Ophiuchus, 410 lat świetlnych od Słońca, fascynujący dysk protoplanetarny o nazwie AS 209 powoli nabiera kształtu. To cudowne zdjęcie zostało uzyskane w wysokiej rozdzielczości teleskopem ALMA. Ukazuje ciekawy wzór pierścieni i przerw w pyle otaczającym młodą gwiazdę. Dyski protoplanetarne to gęste, rotujące płaszczyzny gazu i pyłu, które otaczają nowo uformowane gwiazdy; dostarczają materii, która pewnego dnia stanie się planetami, księżycami i innymi małymi ciałami. Z wiekiem poniżej miliona lat, system ten jest bardzo młody, ale już rzeźbią się w nim dwie wyraźne przerwy w dysku. Zewnętrzna przerwa jest głęboką, szeroką i prawie wolną od pyłu strefą, co powoduje, że astronomowie sądzę, iż krąży tam olbrzymia planeta o masie prawie takiej, jak Saturn — około 800 minut świetlnych od gwiazdy centralnej, ponad trzy razy dalej niż dystans pomiędzy Neptunem, a Słońcem! Gdy planeta czyści swoją trajektorię, pył gromadzi się na zewnętrznym brzegu jej orbity, tworząc jeszcze ...

19 lutego 2018: Niniejsze zdjęcie, wykonane przez Fotograficznego Ambasadroa ESO Petra Horáleka, pokazuje planetę Wenus świecącą jasno o zmierzchu nad należącym do ESO Obserwatorium Paranal w Chile. Widoczny teleskop, to Teleskop Pomocniczy nr 1, wchodzący w skład Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), Jest otwarty w ramach przygotowań do obserwacji nocnego nieba, na którym widnieją odcienie niebieskiego i pomarańczowego. Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) składa się z czterech 8,2-metrowych Teleskopów Głónych i czterech 1,8-metrowych Teleskopów Pomocniczych — takich jak ten pozujący na pierwszy planie zdjęcia — których światło może zostać połączone, aby tworzyć Interferometr VLT (VLTI).Łącząc światło z wielu teleskopów umieszczonych w różnych miejscach na terenie obserwatorium, VLTI pozwala astronomom na dostrzeżenie detali 25 razy mniejszych niż w przypadku pojedynczych teleskopów. Promienie świetlne są łączone przy pomocy skomplikowanego systemu zwierciadeł w podziemnych tunelach, w których ścieżki światła muszą być równe z dokładnością lepszą niż 1/1000 mm na sto metrów. Ta niewiarygodna technologia powoduje, ...

12 lutego 2018: Ten upiorny obraz pokazuje odległego, pulsującego czerwonego olbrzyma, gwiazdę znaną jako R Sculptoris. Obiekt znajduje się 1200 lat świetlnych od nas w kierunku konstelacji Rzeźbiarza. R Sculptoris jest tzw. bogatą w węgiel gwiazdą asymptotycznej gałęzi olbrzymów (AGB), co oznacza, że znajduje blisko końcówki swojego życia. W tym stadium małomasywne i średniomasywne gwiazdy ochładzają się, tworzą rozległe atmosfery i tracą dużo masy — są na drodze do stania się spektakularną mgławicą planetarną. O ile podstawy procesu utraty masy są zrozumiane, to astronomowie nadal nadal badają, w jaki sposób rozpoczyna się on blisko powierzchni gwiazdy. Ilość masy tracona przez gwiazdę ma olbrzymie konsekwencje dla ewolucji obiektu, wpływając na jego przyszłość i prowadzą do różnych typów mgławic planetarnych. Ponieważ gwiazdy AGB kończą swoje życie jako mgławice planetarne, wytwarzają mnóstwo pierwiastków — w tym 50%pierwiastków cięższych od żelaza — które są następnie rozprzestrzenianie we Wszechświecie i używane do wytwarzania nowych gwiazd, planet, księżyców, a ...

5 lutego 2018: To nietypowe zdjęcie ukazuje skutki katastrofalnej kolizji pomiędzy dwoma galaktykami, która wydarzyła się około miliarda lat temu. Efekt? Pojedyncza galaktyka o bardzo rzadkim kształcie, oznaczona NGC 7252 i nazywana Atomy dla Pokoju. W sercu pozostałości tego merdżera (mergera) znajduje się fascynująca "minispirala" —rotujący dysk świecącego gazu, wywołujący procesy gwiazdotwórcze. Korzystając z instrumentu VIsible Multi-Object Spectrograph (VIMOS) na należącym do ESO Bardzo Dużym Teleskopie (VLT), astronomowie byli w stanie zmierzyć ruch gazu w tym dysku, co pozwoliło na opracowanie mapy rotacji. Czerwone obszaru wskazują na obecność gazu oddalającego się od nas, a niebieskie to gaz przemieszczający się w naszą stronę. Razem kolory te ujawniają stabilnie obracające się centrum galaktyki oraz dwa strumienie gorącego gazu na północny zachód i południowy wschód od centralnego obszaru. Wcześniejsze badania sugerowały, że centralna spirala obracała się przeciwnie do reszty galaktyki, ale porownując ruch gwiazd wokół galaktyki z gazem zjonizowanym przez nowo utworzone gwiazdy w minispirali, wiemy ...

29 stycznia 2018: Przyjrzyj się uważnie, bo możesz nie dostrzec! W samym centrum zdjęcia, uzyskanego przy pomocy instrumentu VIMOS, na należącym do ESO teleskopie VLT, widać słaby i rozmyty niebieski kształt galaktyki znanej jako Nieregularna Galaktyka Karłowata w Strzelcu. Odkryta 1977 r. przy pomocy 1-metrowego teleskopu Schmidta znajdującego się w Obserwatorium La Silla, o nieregularnym kształcie — stąd jej nazwa — galaktyka karłowata jest oddalona o około 3 miliony lat świetlnych i widoczna w konstelacji Strzelca. Jest to najdalsza członkini Lokalnej Grupy galaktyk, do której należy także Droga Mleczna. W przeciwieństwie do normalnych galaktyk, galaktyki karłowate zazwyczaj są mniejsze i posiadają względnie małą liczbę gwiazd. Grawitacyjne oddziaływanie od pobliskich galaktyk może często zaburzać sferyczne i dyskopodobne kształty tych wątłych galaktyk — ten właśnie proces może być odpowiedzialny za lekko prostokątny kształt prezentowanej galaktyki karłowatej. Acknowledgement: M. Bellazzini et al.

22 stycznia 2018: Nierówny teren chilijskiej pustyni Atakama oferuje naprawdę efektowne tło dla fotografii — co udowadnia niniejsze zdjęcie Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy (VISTA), które w Obserwatorium Paranal wykonał Fotograficzny Ambasador ESO Alexandru Tudorică. Chociaż teleskop VISTA jest zdecydowanie głównym obiektem fotografii Tudoriă, nie jest jedynym teleskopem widocznym na zdjęciu. Wijąca się ścieżka po prawej stronie prowadzi do niepozornego budynku Next Generation Transit Survey (NGTS) — który jest ledwo widoczny daleko po prawej stronie kadru, oświetlony srebrnym światłem słonecznym. NGTS składa się z sieci małych robotycznych teleskopów, które nieustannie i precyzyjnie monitorują jasność pobliskich gwiazd. Czynią to w nadziei wychwycenia egzoplanet rozmiarów Neptuna w sytuacji blokowania światła od gwiazdy macierzystej, gdy dokonują tranzytu przed tarczą swojej gwiazdy i przecinają linię widzenia z Ziemi.

15 stycznia 2018: Tych 56 uśmiechniętych uczniów wzięło udział w ESO Winter Astronomy Camp 2017 poświęconym tematowi “Odległości we Wszechświecie”. Młodzi entuzjaści astronomii wzięli udział w różnych astronomicznych sesjach, takich jak wykłady, warsztaty i nocne obserwacje przy pomocy profesjonalnych teleskopów. Spróbowali także swoich sił w sportach zimowych i uczestniczyli w wycieczkach. Obóz odbył się w Obserwatorium Astronomicznym Autonomicznego Regionu Doliny Aosty, otoczonym przez naturalne piękno włoskich Alp, blisko jednych z najwyższych gór Europy, w jednym z miejsc z najczystszym niebem. Obserwatorium jest wyposażone w kilka teleskopów przeznaczonych do użytku podczas obozu. Zorganizowany przez Sterrenlab obóz odbył sięod 26 grudnia 2017 r. do 1 stycznia 2018 r. i był skierowany do uczniów w wieku od 16 do 18 lat. W dalszej części roku pod ciemnym niebem północnej Portugalii odbędzie się ESO Summer Astronomy Camp, organizowany przez Centre for Astrophysics of the University of Porto (CAUP).

8 stycznia 2018: Pierwszy wieczór nowego roku został przywitany spektakularnym superksiężycem wschodzącym zza majestatycznej góry Cerro Armazones w Chile. Superksiężyc taki jak ten, jest wspaniały, mimo iż stosunkowo częsty - występuje gdy pełnia Księżyca zbiega się z punktem księżycowej orbity, który znajduje się najbliżej Ziemi, wtedy średnica tarczy Księżyca wydaje się na niebie o około 14% większa. Droga wijąca się serpentyną na Cerro Armazones wydaje się prowadzić bezpośrednio do samego Księżyca —co czyni ją prawdziwą drogą do gwiazd. W roku 2024 "największe oko świata na niebo" stanie na szczycie tej góry, która stanie się domem Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT). Na wysokości 3046 metrów n.p.m., Cerro Armazones zapewnia wyjątkowe środowisko do obserwacji astronomicznych, w szczególności dlatego, że występuje tutaj 320 bezchmurnych nocy w roku. Zdjęcie wykonał Fotograficzny Ambasador ESO Gerhard Hüdepohl. Odszedł dwa kilometry od pobliskiego Obserwatorium Paranal na pustynię Atakama, aby znaleźć odpowiednie miejsce do wykonania tej fotografii. Wcześniej obliczył drogę jaką będzie ...

1 stycznia 2018: Zdjęcie z tego tygodnia pokazuje spektakularne wstęgi gazu i pyłu zawijające się wokół perłowego centrum galaktyki spiralnej z poprzeczką NGC 1398. Galaktyka położona jest w kierunku konstelacji Pieca w odległości około 65 milionów lat świetlnych od nas. Zamiast zaczynać się od samego środka galaktyki i rozciągać się po spirali na zewnątrz, wdzięczne ramiona spiralne wyłaniają się z prostej poprzeczki, uformowanej z gwiazd, która przecina centralny obszar galaktyki. U większości galaktyk spiralnych — około dwóch trzecich —obserwuje się tę cechę, ale nie jest jasne czy, albo w jaki sposób, poprzeczki wpływają na zachowanie się galaktyk i ich rozwój. Fotografia obejmuje dane zebrane przy pomocy instrumentu FOcal Reducer/low dispersion Spectrograph 2 (FORS2) zamontowanego na należącym do ESO teleskopie VLT w Obserwatorium Paranal w Chile. Pokazuje NGC 1398 w niesamowitych szczegółach, od ciemnych pasm pyłu, którymi upstrzone są ramiona spiralne, przez obszary gwiazdotwórcze o barwie w odcieniu różowym rozsiane w zewnętrznych rejonach. Zdjęcie ...