Komunikat prasowy

Nowy obraz z ESO ma 1,5 miliarda pikseli i przedstawia niesamowite szczegóły Mgławicy Biegnący Kurczak

21 grudnia 2023

Różne świąteczne tradycje obejmują uczty z indyka, makaronu soba, latkes (rodzaj placków ziemniaczanych) lub Pan de Pascua (rodzaj ciasta), w tym roku Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) przynosi na święta kurczaka. Tzw. Mgławica Biegnący Kurczak to dom wielu młodych gwiazd będących w trakcie powstawania. Niesamowicie szczegółowo ukazuje ją obraz z 1,5-miliardem pikseli uzyskany przez VLT Survey Telescope (VST) w lokalizacji obserwacyjnej Paranal w Chile.

Ten ogromny gwiezdny żłobek znajduje się w kierunku konstelacji Centaura, około 6500 lat świetlnych od Ziemi. Młode gwiazdy w mgławicy emitują intensywne promieniowanie, które powoduje, że otaczający je gaz wodorowy świeci w odcieniach różowego.

Mgławica Biegnący Kurczak tak naprawdę składa się z kilku obszarów – wszystkie widać na zaprezentowanym zdjęciu, które rozciąga się na powierzchni na niebie odpowiadającej 25 tarczom Księżyca w Pełni [1]. Najjaśniejszy rejon w mgławicy to IC 2948, w którym niektóre osoby widzą kształt głowy kurczaka, a inni jego kuper. Delikatne pastelowe kontury to eteryczne pióropusze gazu i pyłu. Bardziej w stronę centrum obrazu znajduje się jasna, pionowa, niemal słupowa struktura – IC 2944. W tym konkretnym rejonie najjaśniej błyszczy Lambda Centauri, Gwiazda widoczna nieuzbrojonym okiem, znajdująca się zncznie bliżej nas niż sama mgławica.

W IC 2948 i IC 2944 jest wiele młodych gwiazd, przy czym o ile mogą one być jasne, to z pewnością nie są miłe. Wysyłają ogromne ilości promieniowania, kształtując otoczenia tak jak… kurczak. Niektóre rejony mgławicy, znane jako globule Boka, są w stanie przetrwać gwałtowne bombardowanie promieniowaniem ultrafioletowym przenikającym ten obszar. Jeśli powiększymy obraz, możemy je zobaczyć: małe, ciemne, gęste skupiska pyłu i gazu rozsiane po mgławicy.

Inne sfotografowane rejony obejmują, w prawej górnej części: Gum 39 i 40, w prawej dolnej: Gum 41. Oprócz mgławicy widać niezliczone pomarańczowe, białe i niebieskie gwiazdy, niczym fajerwerki na niebie. Ogólnie rzecz biorąc, na tym obrazie jest więcej cudów niż można opisać – powiększając i przesuwając zdjęcie można nacieszyć oczy.

Zdjęcie jest wielką mozaiką złożoną z setek osobnym klatek starannie zszytych razem. Poszczególne obrazy zostały uzyskane przez filtry, które przepuszczają światło o różnych kolorach, a następnie połączone, aby uzyskać końcowy efekt. Obserwacje prowadzono przy pomocy kamery szerokiego pola OmegaCAM na VST, teleskopie należącym do narodowego Instytutu Astrofizycznego we Włoszech (INAF), a znajdującym się w ESO w lokalizacji Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, idealnie nadającej się uzyskiwania map nieba południowego w zakresie światła widzialnego. Wykorzystane dane stanową część przeglądu nieba VST Photometric Hα Survey of the Southern Galactic Plane and Bulge (VPHAS+). Projekt ten ma na celu lepsze zrozumienie cyklu życia gwiazd.

Uwagi

[1] Obraz od brzegu do brzegu ma 270 lat świetlnych. Przeciętny kurczak potrzebowałbym 21 miliardów lat, aby przebiec tę odległość. To o wiele dłużej niż istnieje Wszechświat.

Więcej informacji

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) umożliwia naukowcom z całego świata na odkrywanie tajemnic Wszechświata z korzyścią dla nas wszystkich. Projektujemy, budujemy i zarządzamy światowej klasy obserwatoriami naziemnymi – których astronomowie używają do odpowiadania na ciekawe pytania i szerzenia fascynacji astronomią – a także promujemy międzynarodową współpracę w astronomii. Ustanowione w 1962 roku jako organizacja międzynarodowa, ESO jest wspierane przez 16 krajów członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy), a także Chile jako kraj gospodarz, oraz Australię jako strategicznego partnera. Siedziba ESO, a także jego centrum popularyzacji nauki i planetarium (ESO Supernova) znajdują się w pobliżu Monachium w Niemczech, natomiast chilijska pustynia Atakama – niesamowite miejsce z wyjątkowymi warunkami do obserwacji nieba – jest domem dla naszych teleskopów. ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma. Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, budujemy „największe oko świata na niebo”, czyli Ekstremalnie Wielki Teleskop (Extremely Large Telescope, ELT). Nasza działalność w Chile jest zarządzania z biur ESO w Santiago, gdzie współpracujemy też z chilijskimi partnerami.

Linki

 

Kontakt

Juan Carlos Muñoz Mateos
ESO Media Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6176
E-mail: jmunoz@eso.org

Bárbara Ferreira
ESO Media Manager
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
Tel. kom.: +49 151 241 664 00
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso2320

O komunikacie

Komunikat nr:eso2320pl
Nazwa:IC 2944, Running Chicken Nebula
Typ:Milky Way : Nebula : Type : Star Formation
Milky Way : Nebula : Appearance : Emission : H II Region
Facility:VLT Survey Telescope
Instrumenty:OmegaCAM

Zdjęcia

Wispy pink clouds pop out of a dark background. The brightest and largest cloud is offset from centre to the lower left. A cloud ridge cuts vertically through the centre of the frame, with a large bright blue-white spot in the middle. To the right of the image are three smaller clouds. Dotted across the image are blue, orange and white points of varying size and brightness.
The Running Chicken Nebula
Po angielsku
Wipsy pink clouds pop out of a dark background. The brightest and largest cloud, labelled IC 2948, is offset from centre to the lower left. A cloud ridge, labelled IC 2944, cuts vertically through the centre of the frame, with a bright blue-white spot in the middle labelled Lambda Cen. To the right of the image are three smaller clouds labelled, from the top, Gum 39, Gum 40 and Gum 41. Dotted across the image are blue, orange and white points of varying size and brightness. In the lower left corner is a picture of the full Moon, representing the scale of the image in the real night sky. The Moon has a diameter approximately one fifth the length of each side.
The Running Chicken Nebula, annotated
Po angielsku
The Running Chicken Nebula in the constellation of Centaurus
The Running Chicken Nebula in the constellation of Centaurus
Po angielsku

Filmy

The 1.5-billion-pixel Running Chicken Nebula
The 1.5-billion-pixel Running Chicken Nebula
Po angielsku
3D animation of the Running Chicken Nebula
3D animation of the Running Chicken Nebula
Po angielsku