Golven en schelpen

Vergeleken met hun meer gedetailleerde spiraalvormige neven en nichten lijken elliptische sterrenstelsels op zachte, nevelige wolken. Ze hebben ongedefinieerde grenzen en heldere kernen omgeven door een wazige, diffuse gloed. Uiterlijk kan echter bedriegen. Ten minste 10% van de elliptische stelsels reikt veel verder de kosmos in dan je zou verwachten, en heeft veel fijnere structuren dan je op het eerste gezicht ziet — eigenschappen zoals lussen en shells (“schelpen”).

Het sterrenstelsel linksonder, NGC 474, is gelegen op ongeveer 100 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Vissen. Het is een prachtig voorbeeld van een elliptisch stelsel met shells; grote, piekerige staarten omringen het hoofdlichaam van het sterrenstelsel, terwijl de binnenstructuur wordt gevormd door een aantal concentrische ringen. De volledige omvang van het sterrenstelsel is zelfs te groot voor dit gezichtsveld. De ranke buitenste gebieden van NGC 474 golven en slingeren weg als rook, en strekken zich uit over grote afstanden.

Astronomen weten niet zeker waarom sommige sterrenstelsels dit type uiterlijk en structuur hebben, maar ze geloven dat het met zwaartekracht te maken heeft, en dat nabije sterrenstelsels met zwaartekracht op elkaar inwerken. Het is mogelijk dat het spiraalvormige sterrenstelsel rechtsboven, NGC 470, miljarden jaren aan zijn grotere vriend heeft getrokken, zodat de structuur vervormd werd door dichtheidsgolven. 

Dit sterrenstelsel werd waargenomen als onderdeel van het ESO Cosmic Gems-programma, een outreachinitiatief om met ESO-telescopen afbeeldingen van interessante, intrigerende of visueel aantrekkelijke objecten te produceren voor educatie en publieksbereik. Het programma maakt gebruik van telescooptijd die niet kan worden gebruikt voor wetenschappelijke observaties. Alle verzamelde gegevens kunnen ook geschikt zijn voor wetenschappelijke doeleinden en worden beschikbaar gesteld aan astronomen via het wetenschapsarchief van ESO.