Persbericht
Sterrenlab in Sagittarius
10 augustus 2016
De kleine opeenhoping van heldere blauwe sterren in de linker bovenhoek van deze enorme nieuwe 615 megapixel ESO-opname is een perfect kosmisch laboratorium voor het onderzoek van de levensloop van sterren. De sterrenhoop, die Messier 18 heet, bestaat uit sterren die gezamenlijk uit een en dezelfde grote wolk van gas en stof zijn ontstaan. Deze foto, waarop ook uitgestrekte rode wolken van gloeiend waterstofgas en donkere filamenten van stof te zien zijn, is gemaakt met de VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili).
Messier 18 is in 1764 ontdekt en gecatalogiseerd door Charles Messier – degene naar wie de Messier-objecten zijn genoemd – tijdens diens speurtocht naar komeetachtige objecten [1]. Deze zogeheten open sterrenhoop maakt deel uit van de Melkweg en staat op een afstand van ongeveer 4600 lichtjaar in het sterrenbeeld Sagittarius oftewel Boogschutter. Hij bestaat uit een los verband van stellaire zusjes.
Onze Melkweg telt, voor zover bekend, meer dan duizend open sterrenhopen. Deze objecten, die astronomen van aanwijzingen voorzien omtrent geboorte, leven en dood van sterren, hebben sterk uiteenlopende afmetingen en leeftijden. Maar één ding hebben zij gemeen: hun sterren zijn geboren uit hetzelfde materiaal.
De blauwe en witte kleuren van de sterrenpopulatie in Messier wijzen erop dat de sterren van deze sterrenhoop heel jong zijn – waarschijnlijk nog maar ongeveer 30 miljoen jaar. Omdat ze tegelijkertijd en op dezelfde plek zijn ontstaan, kunnen hun onderlinge verschillen alleen het gevolg zijn van hun uiteenlopende massa’s en niet van hun afstand tot de aarde of de samenstelling van het materiaal waaruit zij zijn gevormd. Dat maakt sterrenhopen heel geschikt voor het verfijnen van stervormingstheorieën.
Astronomen weten inmiddels dat de meeste sterren groepsgewijs ontstaan. Dat gebeurt wanneer een grote wolk van gas onder invloed van zijn eigen zwaartekracht samentrekt. De wolk van het gas en stof die rond de sterren achterblijft – de moleculaire wolk – wordt doorgaans weggeblazen door de sterke sterrenwinden die deze produceren. Mettertijd valt zo’n los verband van sterren ten gevolge van interacties met naburige sterren en gaswolken uiteen, en gaat elke ster zijn eigen weg. Ook onze eigen ster, de zon, heeft waarschijnlijk deel uitgemaakt van een sterrenhoop als M18, totdat haar metgezellen zich over de Melkweg verspreidden.
De donkere slierten op deze foto zijn filamenten van kosmisch stof die het licht van daarachter gelegen sterren tegenhouden. De contrasterende zwakke rode wolken tussen de sterren bestaan uit geïoniseerd waterstofgas. Dit gas gloeit omdat jonge, extreem hete sterren als deze intens ultraviolet licht uitzenden, dat het omringende gas ontdoet van zijn elektronen, waardoor dit een zwakke rode gloed gaat uitzenden. Als de omstandigheden dat toelaten, kan ook dit materiaal ooit samentrekken en de Melkweg van weer een nieuwe kroost van sterren voorzien – een proces waar mogelijk nooit een eind aan zal komen (eso1535).
Deze kolossale foto van 30.577 bij 20.108 pixels is gemaakt met de OmegaCAM-camera, die gekoppeld is aan de VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op de berg Paranal, in het noorden van Chili.
Noten
[1] Messier 18 is in de New General Catalogue opgenomen als NGC 6613.
Meer informatie
ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door zestien lidstaten: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland, en door gastland Chili. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die specifiek is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. En op Cerro Armazones, dicht bij Paranal, bouwt ESO de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.
Links
• ESO-informatie over OmegaCAM
Contact
Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
Mob: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org
Rodrigo Alvarez (press contact België)
ESO Science Outreach Network
en Planetarium, Royal Observatory of Belgium
Tel: +32-2-474 70 50
E-mail: eson-belgië@eso.org
Over dit bericht
Persberichten nr.: | eso1628nl-be |
Naam: | Messier 18, NGC 6613 |
Type: | Milky Way : Star : Grouping : Cluster : Open |
Facility: | VLT Survey Telescope |
Instruments: | OmegaCAM |