Komunikat prasowy

Ogniste narodziny i śmierć gwiazd

27 listopada 2013

Wielki Obłok Magellana jest jedną z najbliższych galaktyk względem naszej własnej. Astronomowie użyli mocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) do zbadania jednego z mniej znanych obszarów tej galaktyki. Nowe zdjęcie pokazuje obłoki gazu i pyłu, w których rodzą się nowe gwiazdy, kształtujące następnie swoje otoczenie w dziwne wzory. Zdjęcie prezentuje także efekty śmierci gwiazdy – włókna utworzone w wyniku wybuchu supernowej.

Znajdujący się zaledwie 160 000 lat świetlnych od nas (eso1311), widoczny w konstelacji Złotej Ryby, Wielki Obłok Magellana, jest jedną naszych najbliższych galaktycznych sąsiadek. Aktywnie tworzy nowe gwiazdy w obszarach, które są tak jasne, że część z nich widać z Ziemi nieuzbrojonym okiem – na przykład Mgławicę Tarantula (eso1033). Nowe zdjęcie, wykonane za pomocą należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) w Obserwatorium Paranal w Chile, ukazuje obszar o nazwie NGC 2035 (po prawej), czasami nazywany Mgławicą Głowa Smoka.

NGC 2035 jest obszarem HII – mgławicą emisyjną – zawierającym obłoki gazu, które świecą dzięki energetycznemu promieniowaniu wysyłanemu przez młode gwiazdy. Promieniowanie usuwa elektrony z atomów w gazie, które następnie mogą rekombinować z innymi atomami i emitować światło. Z gazem wymieszane są ciemne kłaczki pyłu, które raczej absorbują światło, aniżeli je emitują, tworząc pasy i ciemne kształty w mgławicy.

Włókniste kształty po lewej stronie zdjęcia nie są efektem narodzin gwiazd, a śmierci. Zostały utworzone przez jedno z najbardziej gwałtownych wydarzeń, które zachodzą we Wszechświecie – wybuch supernowej [1]. Eksplozje te są tak jasne, że często przewyższają blaskiem całą swoją galaktykę, zanim ich jasność osłabnie po upływie kilku tygodni lub miesięcy (zob. także eso1315 i potw1323a).

Gdy patrzymy na zdjęcie, trudno jest uświadomić sobie rozmiary tych obłoków – mają średnice po kilkaset lat świetlnych. Nie znajdują się w naszej galaktyce, ale daleko poza nią. Wielki Obłok Magellana jest ogromny, ale w porównaniu do naszej własnej galaktyki rozciąga się na bardzo skromne rozmiary, zaledwie 14 000 lat świetlnych – około dziesięć razy mniej niż Droga Mleczna.

Zdjęcie zostało uzyskane za pomocą instrumentu FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph, zamontowanego na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT), który znajduje się w Obserwatorium ESO Paranal w Chile. Wykonano je w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO [2].

Uwagi

[1] Widoczna na zdjęciu pozostałość po wybuchu supernowej nosi oznaczenie SNR 0536-67.6.

[2] Program Kosmiczne Klejnoty ESO ma na celu uzyskiwanie za pomocą teleskopów ESO zdjęć interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów, dla celów edukacyjnych i popularyzacji. Program korzysta z czasu na teleskopach, który nie mógłby zostać użyty do obserwacji naukowych. Wszystkie zebrane dane są jednak zdatne  do celów naukowych i dostępne dla astronomów poprzez archiwum naukowe ESO.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

Kontakt

Krzysztof Czart
Centrum Astronomii UMK
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1348

O komunikacie

Komunikat nr:eso1348pl
Nazwa:NGC 2035
Typ:Local Universe : Nebula : Type : Star Formation
Facility:Very Large Telescope

Zdjęcia

The star formation region NGC 2035 imaged by the ESO Very Large Telescope
The star formation region NGC 2035 imaged by the ESO Very Large Telescope
Po angielsku
The star formation region NGC 2035 in the constellation of Dorado
The star formation region NGC 2035 in the constellation of Dorado
Po angielsku
Wide-field view of part of the Large Magellanic Cloud
Wide-field view of part of the Large Magellanic Cloud
Po angielsku

Filmy

Zooming in on the star formation region NGC 2035
Zooming in on the star formation region NGC 2035
Po angielsku