Persberichten

7 juni 2012: Op woensdag 6 juni bracht Zijne Majesteit Juan Carlos I, koning van Spanje, een bezoek aan ESO’s Paranal-sterrenwacht, waar hij een ontmoeting had met de presidenten van Chili, Colombia, Mexico en Peru en andere hoogwaardigheidsbekleders die op Paranal aanwezig waren voor de vierde top van de Pacifische Alliantie.

6 juni 2012: De presidenten van Chili, Colombia, Mexico en Peru zijn vandaag naar ESO’s Paranal-sterrenwacht in de Chileense Atacama-woestijn gekomen om met eigen ogen de geavanceerde telescopen en technologie van ESO’s vlaggenschip te kunnen zien. De presidenten kwamen op Paranal bijeen voor de vierde top van de Pacifische Alliantie, waarbij het kaderverdrag van de Alliantie werd geratificeerd.

31 mei 2012: Een nieuwe opname van het centrum van het karakteristieke sterrenstelsel Centaurus A, gemaakt met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), bewijst dat de nieuwe sterrenwacht astronomen in staat stelt om door de ondoorzichtige stofbanden die het centrum van het stelsel aan het zicht onttrekken heen te kijken. ALMA bevindt zich in zijn Early Science-fase en is nog in aanbouw. Desalniettemin is hij al de krachtigste telescoop in zijn soort en maakt hij opnamen van ongekende kwaliteit. De sterrenwacht heeft astronomen zojuist opgeroepen om voorstellen in te dienen voor de volgende cyclus van waarnemingen, waarin de telescoop-in-aanbouw nog beter zal presteren.

16 mei 2012: Deze nieuwe opname van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht toont het vreemde sterrenstelsel Centaurus A. Met een totale belichtingstijd van meer dan vijftig uur is dit waarschijnlijk de langst belichte opname die ooit van dit merkwaardige en spectaculaire object is gemaakt. Bij de opname is gebruik gemaakt van de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, in Chili.

9 mei 2012: Op een nieuwe opname van Messier 55, gemaakt met ESO’s infrarood-surveytelescoop VISTA, zijn tienduizenden sterren te zien die samendrommen als een zwerm bijen. Deze sterren zijn niet alleen samengepakt in een betrekkelijk kleine ruimte, maar behoren ook tot de oudste in het heelal. Astronomen onderzoeken Messier 55 en andere oude objecten van dit type – de zogeheten bolvormige sterrenhopen of kortweg bolhopen – om meer te weten te komen over de levensloop van sterren en sterrenstelsels.

2 mei 2012: Een nieuwe opname van het gebied rond de reflectienevel Messier 78, even ten noorden van de gordel van Orion, laat zien dat de nevel doorregen is met een ‘parelketting’ van kosmische stofwolken. Bij de waarnemingen, gedaan met de Atacama Pathfinder Experiment (APEX)-telescoop [1], is gebruik gemaakt van de warmtegloed van de interstellaire stofdeeltjes, die astronomen laat zien waar nieuwe sterren worden gevormd.

25 april 2012: Deze nieuwe opname, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de La Silla-sterrenwacht in Chili, toont de sterrenhoop NGC 6604. Deze wordt vaak over het hoofd gezien ten gunste van de naburige Adelaarnevel (ook bekend als Messier 16). Maar de kadrering van deze foto, die de sterrenhoop in een landschap van omringende gas- en stofwolken plaatst, bewijst dat NGC 6604 een prachtobject op zich is.

18 april 2012: Bij het meest nauwkeurige onderzoek van de bewegingen van sterren in de Melkweg tot nu toe zijn geen grote hoeveelheden donkere materie in de omgeving van de zon aangetroffen. Volgens algemeen geaccepteerde theorieën zou de zonsomgeving rijk moeten zijn aan donkere materie – een geheimzinnige, onzichtbare substantie die alleen indirect waarneembaar is via de zwaartekrachtsaantrekking die zij uitoefent. Maar uit nieuw onderzoek door een team van astronomen in Chili blijkt dat deze theorieën niet in overeenstemming zijn met de waargenomen feiten. Dat zou kunnen betekenen dat de pogingen om donkeremateriedeeltjes op aarde rechtstreeks te detecteren tot mislukken gedoemd zijn.

12 april 2012: Een nieuwe, nog in aanbouw zijnde sterrenwacht heeft voor een grote doorbraak gezorgd in het onderzoek van een nabij planetenstelsel, en belangrijke aanwijzingen opgeleverd over de manier waarop zulke stelsels ontstaan en evolueren. Astronomen die gebruik maken van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) hebben ontdekt dat de planeten die om de ster Fomalhaut cirkelen veel kleiner moeten zijn dan oorspronkelijk werd gedacht. Dit is het eerste gepubliceerde wetenschappelijke resultaat van ALMA in de eerste periode dat astronomen van overal ter wereld hem voor waarnemingen kunnen gebruiken.

4 april 2012: De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft architecten Auer+Weber gecontracteerd om een uitbreiding te ontwerpen voor haar hoofdkwartier in Garching bei München in Duitsland. Het innovatief vormgegeven nieuwe kantoorgebouw is nodig om het groeiende aantal stafmedewerkers in Garching te huisvesten, en wordt de bakermat van de technologische innovaties die nodig zijn voor ESO’s ambitieuze projecten zoals de European Extremely Large Telescope. Met de bouw, die naar verwachting eind 2013 voltooid is, zal het uitgebreide ESO-hoofdkwartier een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de onderzoekscampus in Garching.

28 maart 2012: Een nieuw resultaat van ESO’s ‘planetenzoeker’ HARPS laat zien dat er in de leefbare zones rond zwakke rode sterren heel vaak rotsachtige planeten te vinden zijn die niet veel groter zijn dan de aarde. Het internationale onderzoeksteam schat dat er alleen al in de Melkweg tientallen miljarden van zulke planeten bestaan, waarvan waarschijnlijk een stuk of honderd in de onmiddellijke nabijheid van de zon. Dit is de eerste directe meting van het aantal ‘superaardes’ bij rode dwergen, die tachtig procent van alle sterren in de Melkweg uitmaken.

21 maart 2012: Met ESO’s VISTA-telescoop is de breedste ‘diepe’ hemelopname verkregen die ooit in het infrarood is gemaakt. Deze nieuwe foto van een onopvallend hemelgebied komt uit de UltraVISTA-survey en toont meer dan 200.000 sterrenstelsels. Het is slechts een klein gedeelte van de enorme verzameling opnamen uit alle VISTA-surveys die nu door ESO aan astronomen overal ter wereld ter beschikking wordt gesteld.

14 maart 2012: Nieuwe waarnemingen, gedaan met ESO’s Very Large Telescope, leveren een belangrijke bijdrage aan onze kennis van de groei van jonge sterrenstelsels. Bij de grootste survey in zijn soort hebben astronomen ontdekt dat sterrenstelsels tijdens hun tienerjaren – de periode van ongeveer 3 tot 5 miljard jaar na de oerknal – hun eetgewoonten hebben veranderd. Aan het begin van die periode gaven zij de voorkeur aan een gelijkmatige aanvoer van gas, maar hun latere groei is voornamelijk te danken aan het kannibaliseren van kleinere stelsels.

7 maart 2012: De VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) heeft een fascinerende verzameling van onderling wisselwerkende sterrenstelsels in de Herculescluster in beeld gebracht. De scherpte van de nieuwe opname, en de honderden sterrenstelsels die in minder dan drie uur gedetailleerd zijn vastgelegd, vormen het bewijs dat de VST en zijn enorme camera OmegaCAM van grote waarde zijn voor het onderzoek van het nabije heelal.

29 februari 2012: Door met ESO’s Very Large Telescope naar de maan te kijken, hebben astronomen bewijzen gevonden voor leven in het heelal – op aarde namelijk. Het ‘ontdekken’ van leven op onze thuisplaneet klinkt als een triviale onderneming, maar de nieuwe aanpak van een internationaal team zou in de toekomst kunnen leiden tot de ontdekking van leven elders in het heelal. Het onderzoek staat beschreven in een artikel dat op 1 maart 2012 in het tijdschrift Nature verschijnt.

15 februari 2012: Een nieuwe opname van de APEX-telescoop in Chili – APEX staat voor Atacama Pathfinder Experiment – toont een kronkelig filament van kosmisch stof van meer dan tien lichtjaar lang. Daarin zitten pasgeboren sterren verborgen, maar ook dichte gaswolken die op het punt staan om tot nog meer sterren samen te trekken. Het is een van de meest nabije stervormingsgebieden die we kennen. De stofdeeltjes in de wolk zijn zo koud, dat hun zwakke gloed alleen te zien is op golflengten van ongeveer een millimeter – zoals bij deze waarnemingen, die met de LABOCA-camera van APEX zijn gedaan.

8 februari 2012: Met ESO’s Very Large Telescope is de tot nu toe meest gedetailleerde infraroodopname gemaakt van de grote stellaire kraamkamer in het sterrenbeeld Carina. Op de foto zijn allerlei structuren te zien die nog niet eerder in dit spectaculaire landschap van gas, stof en jonge sterren waren waargenomen. Het is een van de meest indrukwekkende opnamen die ooit met de VLT zijn gemaakt.

1 februari 2012: Deze nieuwe opname toont een stellaire kraamkamer die NGC 3324 wordt genoemd. Hij is gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de sterrenwacht op La Silla (Chili). De intense ultraviolette straling van een aantal van de hete, jonge sterren in NGC 3324 heeft de gaswolk tot gloeien gebracht en een holte uitgehouwen uit het omringende gas en stof.

25 januari 2012: Met behulp van de APEX-telescoop hebben astronomen een sterk verband gevonden tussen de krachtigste uitbarstingen van stervorming in het vroege heelal en de zwaarste sterrenstelsels van nu. De hevige stervorming in de sterrenstelsels werd abrupt afgebroken, waardoor ze eindigden als de huidige zware – maar passieve – stelsels van ouder wordende sterren. De astronomen hebben ook de waarschijnlijke oorzaak voor het plotselinge einde van de ‘starbursts’ ontdekt: de opkomst van superzware zwarte gaten.

19 januari 2012: Met de VISTA-telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal, Chili, is een prachtige nieuwe opname van de Helixnevel gemaakt. De foto, gemaakt in het infrarood, toont slierten van koud gas die op zichtbare golflengten niet te zien zijn. Ook opvallend is de rijke achtergrond van sterren en sterrenstelsels.

11 januari 2012: Een internationaal team, onder wie drie astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), heeft de techniek van gravitationele microlensing gebruikt om te meten hoe algemeen planeten in de Melkweg zijn. Na zes jaar onderzoek, waarbij miljoenen sterren zijn gevolgd, komt het team tot de conclusie dat planeten bij sterren eerder regel dan uitzondering zijn. De resultaten zullen op 12 januari in Nature verschijnen.

10 januari 2012: Een internationaal team heeft, met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) in de Atacama-woestijn in Chili en NASA’s röntgensatelliet Chandra, een extreem hete, zware, jonge cluster van sterrenstelsels onderzocht – de grootste die ooit in het verre heelal is waargenomen. De nieuwe resultaten worden op 10 januari 2012 gepresenteerd bij de 219de bijeenkomst van de American Astronomical Society in Austin, Texas.

5 januari 2012: In 2012 bestaat de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie ter wereld, vijftig jaar. Dit lustrumjaar biedt de gelegenheid om terug te blikken op ESO’s geschiedenis, haar wetenschappelijke en technologische prestaties te vieren en vooruit te kijken naar haar volgende ambitieuze programma’s. In de loop van het jaar zal ESO diverse spannende activiteiten organiseren.

4 januari 2012: Deze nieuwe opname van de Omeganevel, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope (VLT), behoort tot de scherpste die ooit vanaf de aarde zijn gemaakt. De foto geeft een buitengewoon detailrijk beeld van de rokerige, roze gekleurde centrale delen van dit beroemde stervormingsgebied, dat een kosmisch landschap van gaswolken, stof en pasgeboren sterren is.

24 december 2011: De onlangs ontdekte komeet Lovejoy is vanaf de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) op schitterende wijze vastgelegd op foto’s en een time-lapse-video. De komeet sierde de zuidelijke hemel, nadat hij geheel onverwacht een scheervlucht langs de zon had doorstaan.

15 december 2011: De VLT Survey Telescope (VST) heeft de schoonheid van het nabije spiraalstelsel NGC 253 vastgelegd. Het nieuwe portret is waarschijnlijk de meest detailrijke groothoekopname van dit object en zijn omgeving die ooit is gemaakt. Het toont aan dat de VST, de nieuwste telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal, een groot beeldveld kan combineren met een indrukwekkende beeldscherpte.

14 december 2011: Astronomen hebben, met ESO’s Very Large Telescope, een gaswolk van enkele aardmassa’s ontdekt, die steeds sneller in de richting van het zwarte gat in het centrum van de Melkweg beweegt. Het is voor het eerst dat wordt waargenomen hoe zo’n tot ondergang gedoemde gaswolk een superzwaar zwart gat nadert. De resultaten worden op 5 januari 2012 in het tijdschrift Nature gepubliceerd.

9 december 2011: Het bestuur van de European Southern Observatory, de ESO-raad, heeft ESO’s begroting voor het jaar 2012 goedgekeurd. De begroting omvat onder meer de voorbereidende werkzaamheden aan de weg naar de E-ELT op Cerro Armazones, en de start van de ontwikkeling van enkele zeer geavanceerde optische componenten voor de telescoop. Nu verscheidene ESO-lidstaten hun bijdrage aan de vereiste aanvullende fondsgelden hebben toegezegd, zal definitieve goedkeuring van het volledige E-ELT-programma naar verwachting medio 2012 plaatsvinden.

8 december 2011: De kroonprins van België bezocht ESO’s Paranal-sterrenwacht in het gezelschap van een zakendelegatie die toekomstige kansen voor de Europese industrie verkent binnen de context van ESO’s European Extremely Large Telescope-project.

7 december 2011: Astronomen hebben de beste opnamen ooit verkregen van een ster die het grootste deel van zijn materiaal aan een vampierachtige begeleider is kwijtgeraakt. Door het licht van vier telescopen van ESO’s Paranal-sterrenwacht te combineren, creëerden zij een 130 meter grote virtuele telescoop met een beeldscherpte die vijftig keer zo groot was als die van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA en ESA. De nieuwe beelden laten zien dat de materie-overdracht van de ene ster naar de andere verrassend rustig verloopt.

5 december 2011: ESO’s Very Large Telescope heeft de snelst roterende ster opgespoord die tot nu toe is ontdekt. De zware, heldere, jonge ster bevindt zich in de Grote Magelhaense Wolk, een naburig sterrenstelsel op een afstand van 160.000 lichtjaar. Astronomen denken dat de ster een roerig verleden heeft gehad en door zijn ontploffende begeleider uit een dubbelstersysteem is geschopt.

24 november 2011: Op 24 november 2011 werd ESO’s Paranal-sterrenwacht in Chili vereert met een bezoek van Hunne Koninklijke Hoogheden de Prins en Prinses van Asturië.

16 november 2011: Op opnamen van de Carinanevel die op submillimeter-golflengten met de APEX-telescoop zijn gemaakt, zijn de koude, stofrijke wolken te zien waaruit sterren ontstaan. Dit actieve stervormingsgebied, dat enkele van de zwaarste sterren in ons Melkwegstelsel herbergt, is een ideaal doelwit voor het onderzoek van de interacties tussen deze jonge sterren en de moleculaire wolken waaruit zij zijn voortgekomen.

11 november 2011: Nieuwe waarnemingen wijzen erop dat de planetoïde Lutetia een overgebleven restant is van hetzelfde oermateriaal waaruit de aarde, Venus en Mercurius zijn ontstaan. Astronomen hebben gegevens van ESA’s ruimtesonde Rosetta, ESO’s New Technology Telescope en NASA-telescopen verzameld. Daarbij ontdekten zij dat de eigenschappen van de planetoïde sterke overeenkomsten vertonen met die van een zeldzaam soort meteorieten dat op aarde wordt gevonden, en waarvan wordt gedacht dat ze in het binnenste deel van het zonnestelsel zijn ontstaan. Lutetia moet op enig moment naar haar huidige locatie in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter zijn gemigreerd.

2 november 2011: Een internationaal team van astronomen heeft het kortstondige, maar heldere licht van een verre gammaflits gebruikt om de samenstelling van zeer verre sterrenstelsels te onderzoeken. Verrassend genoeg zijn bij de nieuwe waarnemingen, die zijn gedaan met ESO’s Very Large Telescope, twee sterrenstelsels in het jonge heelal ontdekt die meer zware elementen bevatten dan de zon. De twee stelsels zijn mogelijk bezig om samen te smelten. Zo’n gebeurtenis leidt tot de vorming van veel nieuwe sterren en zou ook gammaflitsen tot gevolg kunnen hebben.

26 oktober 2011: Astronomen zijn er voor het eerst in geslaagd om de middellijn van de verre dwergplaneet Eris nauwkeurig op te meten. Dat is gebeurd toen het kleine hemellichaam eind 2010 voor een zwakke ster langs trok – een gebeurtenis die is waargenomen met telescopen in Chili, waaronder de Belgische TRAPPIST-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla. De waarnemingen laten zien dat Eris vrijwel net zo groot is als Pluto. Het oppervlak van Eris weerkaatst veel licht, wat erop wijst dat zij is bedekt met een gelijkmatig, dun laagje ijs – waarschijnlijk een bevroren atmosfeer. De resultaten zullen op 27 oktober 2011 worden gepubliceerd in het tijdschrift Nature.

19 oktober 2011: Op nieuwe opnamen van ESO’s VISTA-surveytelescoop, die deel uitmaken van de Via Lactea-survey (VVV), zijn twee nieuwe bolvormige sterrenhopen ontdekt. Tot nu toe waren in ons Melkwegstelsel pas 158 van die ‘bolhopen’ bekend. Bij de survey is voor het eerst ook een open sterrenhoop opgespoord die zich ver achter het melkwegcentrum bevindt, en waarvan het licht dus dwars door het stof en gas in het hart van ons Melkwegstelsel heen moest gaan om ons te kunnen bereiken.

17 oktober 2011: Op zaterdag 15 oktober organiseerde de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) een open dag voor het grote publiek op het hoofdkwartier in Garching-bei-München, Duitsland. Gedurende die dag konden de duizenden
bezoekers meewerken aan de bouw van een 1:1-model van de hoofdspiegel van de grootste geplande telescoop ter wereld - de European Extremely Large Telescope (E-ELT) - en tevens kennismaken met tal van andere
ESO-activiteiten.

13 oktober 2011: Tijdens een ceremonie die vandaag in Santiago (Chili) is gehouden, hebben de Chileense minister van Buitenlandse Zaken, Alfredo Moreno, en de algemeen directeur van ESO, Tim de Zeeuw, een overeenkomst omtrent de European Extremely Large Telescope (E-ELT) ondertekend. Deze overeenkomst tussen ESO en de Chileense regering omvat de schenking van grond voor de telescoop, een lange-termijnconcessie voor de inrichting van een beschermd gebied eromheen en steun van de Chileense regering bij de vestiging van de E-ELT.

12 oktober 2011: Astronomen hebben met ESO’s Very Large Telescope voor verschillende tijdstippen het vroege heelal gepeild, terwijl dit doorzichtig werd voor ultraviolette straling. Die korte fase in de geschiedenis van het heelal – die het reïonisatietijdperk wordt genoemd – voltrok zich ongeveer dertien miljard jaar geleden. Nauwkeurig onderzoek van enkele van de verste sterrenstelsels die we kennen, heeft het team in staat gesteld om het chronologische verloop van de reïonisatie in kaart te brengen. Daaruit blijkt dat het reïonisatietijdperk korter heeft geduurd dan tot nu toe werd gedacht.

3 oktober 2011: De meest complexe sterrenwacht ter wereld, de nog in aanbouw zijnde Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), is officieel door astronomen in gebruik genomen. De eerste vrijgegeven opname geeft een beeld van het heelal zoals dat met normale en infraroodtelescopen niet te zien is. Duizenden wetenschappers van over de hele wereld hebben met elkaar gewedijverd om bij de eerste onderzoekers te horen die met dit nieuwe astronomische instrument de donkerste, koudste, verste en best verborgen geheimen van de kosmos mogen onderzoeken.

28 september 2011: Astronomen hebben met ESO’s Very Large Telescope een opname gemaakt van een kolossale ster die tot de zeldzame klasse van de gele hyperreuzen behoort. De nieuwe opname is de beste die ooit van een ster van dit type is gemaakt en laat voor het eerst een enorme dubbele stofschil rond de hyperreus zien. De ster en zijn omhulsel doen denken aan een gebakken ei, wat het object een nogal bijzondere bijnaam heeft opgeleverd.

21 september 2011: Met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop is een nieuwe opname gemaakt van de Lambda Centauri-nevel, een wolk van gloeiende waterstof en pasgeboren sterren in het sterrenbeeld Centaurus. De nevel, tevens bekend als IC 2944, wordt soms ook wel de Rennende-Kipnevel genoemd, omdat sommigen in het helderste deel van de nevel een vogelvorm herkennen.

12 september 2011: Astronomen die gebruik maken van ESO’s geavanceerde exoplanetenjager HARPS hebben vandaag een rijke buit van meer dan vijftig nieuwe exoplaneten gepresenteerd. Zestien van deze exoplaneten zijn ‘superaardes’, en één daarvan bevindt zich in de leefbare zone van zijn ster. Door de eigenschappen van alle tot nu toe met HARPS gevonden planeten te onderzoeken, hebben de astronomen ontdekt dat ongeveer vier van de tien sterren die op de zon lijken minstens één planeet hebben die lichter is dan Saturnus.

7 september 2011: Deze frappante opname van de open sterrenhoop NGC 2100 is gemaakt met ESO’s New Technology Telescope. Deze heldere verzameling sterren is ongeveer 15 miljoen jaar oud en bevindt zich in de Grote Magelhaense Wolk, een nabij buurstelsel van de Melkweg. De sterrenhoop is omringd door gloeiend gas van de dichtbijgelegen Tarantulanevel.

31 augustus 2011: Een team van Europese astronomen heeft met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) een ster opgespoord die volgens velen niet zou mogen bestaan. Ze ontdekten dat deze ster naast waterstof en helium bijzonder weinig andere chemische elementen bevat. Deze opmerkelijke samenstelling plaatst hem in de ‘verboden zone’ van een breed geaccepteerde theorie voor stervorming, wat betekent dat hij eigenlijk nooit had mogen ontstaan. De onderzoeksresultaten verschijnen op 1 september 2011 in het tijdschrift Nature.

24 augustus 2011: Met ESO’s Very Large Telescope is een schitterende opname gemaakt van een markant tweetal sterrenstelsels dat ook wel ‘de Ogen’ wordt genoemd. De grootste van de twee, NGC 4438, was ooit een spiraalstelsel, maar is ernstig vervormd geraakt door botsingen met andere stelsels, zoals die zich de afgelopen paar honderd miljoen jaar hebben afgespeeld. Deze foto is de eerste in het kader van het ‘Cosmic Gems’-programma, een initiatief waarbij ESO waarnemingstijd heeft gereserveerd voor voorlichtingsdoeleinden.

17 augustus 2011: Waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope hebben meer inzicht gegeven in de energiebron van een zeldzame grote wolk van gloeiend gas in het vroege heelal. De waarnemingen laten voor het eerst zien dat deze reusachtige ‘Lyman-alfa-blob’ – een van de grootste individuele objecten die we kennen – zijn energie moet ontlenen aan sterrenstelsels in zijn inwendige. Dit resultaat verschijnt op 18 augustus in het tijdschrift Nature.

10 augustus 2011: Deze nieuwe foto, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope, toont NGC 3521 – een spiraalstelsel in het sterrenbeeld Leeuw op een afstand van ongeveer 35 miljoen lichtjaar. Dit spectaculaire object met een middellijn van ruwweg 50.000 lichtjaar heeft een heldere, compacte kern en een detailrijke spiraalstructuur.

3 augustus 2011: Met behulp van gegevens van de VISTA infrarood-surveytelescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal heeft een internationaal team van astronomen 96 nieuwe open sterrenhopen ontdekt, die zich schuilhielden achter het stof in de Melkweg. Deze kleine, zwakke objecten waren bij eerdere zoekacties niet opgemerkt. Aan de gevoelige infrarooddetectors van de grootste surveytelescoop ter wereld, die door stof heen kan kijken, konden zij echter niet ontsnappen. Het is voor het eerst dat in één keer zoveel zwakke, kleine sterrenhopen zijn ontdekt.

28 juli 2011: De eerste Europese antenne voor de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) heeft een nieuwe hoogte bereikt: hij is op 27 juli overgebracht naar de Array Operations Site (AOS) van de ALMA-sterrenwacht. De 12 meter grote schotelantenne staat nu op de Chajnantor-hoogvlakte, 5000 meter boven zeeniveau. Daar heeft hij zich gevoegd bij antennes van de overige internationale ALMA-partners, waarmee hun totale aantal op zestien is gekomen.

27 juli 2011: Een enorme opname, van de nieuwe VLT Survey Telescope (VST) en zijn camera OmegaCAM op ESO's Paranal-sterrenwacht, toont een drietal heldere sterrenstelsels in het sterrenbeeld Leo (Leeuw). Maar het zijn wellicht juist de zwakke objecten op de achtergrond die de aandacht van de astronoom trekken. De scherpe beelden die de VST van deze zwakke objecten heeft gemaakt bewijzen de kracht van de telescoop en OmegaCAM bij het in kaart brengen van het verre heelal.

20 juli 2011: Dit frappante beeld van de gasnevel rond de sterrenhoop NGC 1929 in de Grote Magelhaense Wolk, een buurstelsel van ons Melkwegstelsel, is vastgelegd met ESO’s Very Large Telescope. Deze stellaire kraamkamer wordt gedomineerd door een zogeheten superbubbel, ontstaan door de winden van heldere, jonge sterren en de schokgolven van supernova-explosies.

13 juli 2011: Nieuw onderzoek, gebaseerd op gegevens van ESO’s Very Large Telescope en ESA’s XMM-Newton röntgensatelliet, heeft een grote verrassing opgeleverd. De meeste kolossale zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn de afgelopen 11 miljard jaar niet geactiveerd door het samengaan van sterrenstelsels, zoals tot nu toe werd gedacht.

6 juli 2011: Voor het eerst zijn in de interstellaire ruimte moleculen van waterstofperoxide gevonden. Deze ontdekking geeft meer inzicht in het chemische verband tussen twee moleculen die cruciaal zijn voor het ontstaan van leven: water en zuurstof. Op aarde speelt waterstofperoxide een sleutelrol bij de chemische interactie tussen water en ozon in de atmosfeer, en staat de stof bekend als ontsmettings- en haarbleekmiddel. Nu is hij met de door ESO beheerde APEX-telescoop in Chili dan ook in de ruimte ontdekt.

29 juni 2011: Een team van Europese astronomen heeft, met behulp van ESO’s Very Large Telescope en tal van andere telescopen, de tot nu toe verste quasar ontdekt en onderzocht. Dit heldere baken, dat van energie wordt voorzien door een zwart gat dat twee miljard keer zo zwaar is als de zon, is verreweg het helderste object dat in het vroege heelal is waargenomen. De onderzoeksresultaten verschijnen op 30 juni 2011 in het tijdschrift Nature.

23 juni 2011: Met behulp van het instrument VISIR van ESO’s Very Large Telescope (VLT) hebben astronomen de complexe en heldere nevel rond de superreuzenster Betelgeuze gedetailleerder in beeld gebracht dan ooit. Deze structuur, die de indruk wekt dat er vlammen uit de ster schieten, is ontstaan doordat de stellaire kolos grote hoeveelheden materie de ruimte in blaast.

22 juni 2011: Een team wetenschappers heeft de cluster van sterrenstelsels Abell 2744 – ook wel de Pandoracluster genoemd – onderzocht. Stukje bij beetje hebben zij met telescopen in de ruimte en op de grond, waaronder ESO’s Very Large Telescope en de Hubble-ruimtetelescoop, de ingewikkelde en heftige geschiedenis van de cluster gereconstrueerd. Abell 2744 lijkt het resultaat te zijn van een kettingbotsing van zeker vier afzonderlijke clusters. Deze complexe botsing heeft vreemde gevolgen die nog nooit eerder in deze combinatie zijn waargenomen.

8 juni 2011: De VLT Survey Telescope (VST), de jongste aanwinst van ESO’s Paranal-sterrenwacht, heeft zijn eerste indrukwekkende opnamen van de zuidelijke hemel gemaakt. De VST is een geavanceerde 2,6-meter telescoop voorzien van een enorme 268 megapixel camera – OmegaCAM – die ontworpen is om de hemel zowel snel als nauwkeurig in beeld te brengen. De telescoop vult ESO’s infrarood-surveytelescoop VISTA perfect aan. Nieuwe opnamen van de Omeganevel en de bolvormige sterrenhoop Omega Centauri illustreren de kracht van de VST.

1 juni 2011: Astronomen van ESO hebben met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop een opname gemaakt van NGC 6744. Dit indrukwekkende spiraalstelsel staat op ongeveer 30 miljoen lichtjaar in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Pauw. De foto zou bijna een prentbriefkaart van onze eigen Melkweg kunnen zijn, afkomstig van een extragalactische vriend. Dit stelsel lijkt namelijk veel op het onze.

25 mei 2011: In een naburig sterrenstelsel is een buitengewoon heldere ster ontdekt, die drie miljoen keer zo veel licht uitstraalt als de zon. Alle eerder ontdekte ‘supersterren’ van dit kaliber maken deel uit van sterrenhopen, maar dit heldere lichtbaken is in zijn eentje. De oorsprong van deze ster is een raadsel: is hij als eenling ontstaan of is hij uit een sterrenhoop verstoten? Beide mogelijkheden stellen de theorieën over stervorming op de proef.

19 mei 2011: ESO’s Very Large Telescope (VLT) en de ruimtesonde Cassini hebben gedetailleerder dan ooit een zeldzame storm in de atmosfeer van de planeet Saturnus waargenomen. De resultaten van het internationale onderzoek verschijnen deze week in het tijdschrift Science.

4 mei 2011: Het Vleeshaakstelsel, oftewel NGC 2442, is opvallend asymmetrisch van vorm. Zijn ene spiraalarm, waarin kort geleden een supernova te zien was, is bijna dubbelgevouwen, terwijl de andere, die bezaaid is met stervormingsgebieden, zich ver uitstrekt. De 2,2-meter MPG/ESO-telescoop en de NASA/ESA Hubble-ruimtetelescoop hebben twee contrasterende opnamen van dit scheve spiraalstelsel gemaakt.

20 april 2011: Dit tweetal sterrenstelsels, vastgelegd met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, vertoont enkele merkwaardige kenmerken, waaruit blijkt dat de twee elkaar dicht genoeg zijn genaderd om elkaars zwaartekrachtsinvloed te voelen. Door dit getouwtrek is de spiraalvorm van het ene stelsel, NGC 3169, verstoord en zijn de stofbanen van zijn begeleider, NGC 3166, verbrokkeld. Ondertussen kan het derde, kleinere stelsel NGC 3165, rechtsonder, het krachtenspel tussen zijn grote buren vanaf een plekje op de eerste rang volgen.

13 april 2011: Deze opname van de nevel NGC 3582, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, toont reusachtige lussen van gas die een opvallende overeenkomst vertonen met protuberansen op de zon. De lussen zijn vermoedelijk uitgestoten door stervende sterren, maar in deze stellaire kraamkamer worden ook nieuwe sterren geboren. Deze energieke jongelingen stralen intense ultraviolette straling uit die het gas in de nevel aan het gloeien brengt, met deze vurige vertoning als resultaat.

7 april 2011: Op 6 april 2011 werd de ESO-sterrenwacht op Cerro Paranal vereerd met een bezoek van de Tsjechische president Václav Klaus en zijn echtgenote Livia Klausová. Zij maakten van de gelegenheid gebruik om ook Cerro Armazones, de toekomstige locatie van de Europese Extremely Large Telescope (E-ELT), te bewonderen.

30 maart 2011: De helderrode wolk op deze nieuwe opname van ESO’s Very Large Telescope is een gebied van gloeiend waterstofgas rond de sterrenhoop NGC 371. Deze kraamkamer van sterren maakt deel uit van ons buurstelsel, de Kleine Magelhaense Wolk.

23 maart 2011: Waarnemingen met de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht en twee andere telescopen hebben een nieuwe kandidaat opgeleverd voor de titel ‘koudst bekende ster’. Het gaat om een bruine dwerg in een dubbelstersysteem die ongeveer zo heet is als een vers kopje thee. Naar menselijke maatstaven is dat aardig heet, maar voor een ster is het buitengewoon koud. Door ontdekkingen als deze vervaagt de grens tussen kleine, koele sterren en grote, hete planeten.

16 maart 2011: Een nieuwe detailopname, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope, laat zien welke verwoestende effecten pasgeboren sterren hebben op het gas en stof waaruit zij zijn ontstaan. De sterren zelf zijn niet te zien, maar het door hen uitgestoten materiaal heeft een duidelijk zichtbare uitwerking op de omringende gas- en stofwolken. Het gevolg is een surrealistisch landschap van gloeiende bogen, vlekken en vegen.

9 maart 2011: Astronomen hebben een armada aan telescopen op de grond en in de ruimte, waaronder de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op de Paranal in Chili, gebruikt om de afstand van de verst bekende volwassen cluster van sterrenstelsels te meten. Hoewel deze cluster gezien wordt op een moment dat het heelal minder dan een kwart van zijn huidige leeftijd had, lijkt de verre cluster verrassend veel op zijn huidige soortgenoten.

2 maart 2011: Deze foto van NGC 247, genomen door de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, Chili, geeft een gedetailleerd beeld van dit sterk hellende spiraalstelsel en zijn rijke achtergrond. Volgens astronomen verklaart de zeer schuine stand waaronder we dit stelsel vanaf de aarde waarnemen waarom de afstand tot NGC 247 voorheen overschat werd.

24 februari 2011: Met behulp van ESO’s Very Large Telescope heeft een internationaal team van astronomen de kortlevende materieschijf kunnen waarnemen rond een jonge ster die in het beginstadium van planeetvorming verkeert. Voor het eerst is daarbij een kleine begeleider ontdekt die mogelijk de veroorzaker is van de brede lege zone in die schijf. Latere waarnemingen zullen moeten uitwijzen of deze begeleider een planeet is of een bruine dwerg.

16 februari 2011: Op deze opname, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili), trekt de nevel Messier 78 alle aandacht. De oorzaak van deze heldere verschijning is het licht van sterren in de omgeving, dat door stofdeeltjes in de nevel wordt gereflecteerd, waardoor deze een blauwe gloed krijgt. Igor Chekalin won ESO’s fotowedstrijd Hidden Treasures 2010 met zijn foto van dit prachtige object.

2 februari 2011: Het heldere sterrenstelsel NGC 3621, hier vastgelegd met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili, lijkt een mooi voorbeeld van een klassiek spiraalstelsel. Maar eigenlijk is het een bijzonder geval: het stelsel heeft geen centrale uitstulping en wordt daarom ook wel een ‘volmaakt schijfstelsel’ genoemd.

19 januari 2011: Deze sprookjesachtige foto van de Orionnevel is gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de La Silla-sterrenwacht in Chili. Deze nevel levert niet alleen een mooi plaatje op – hij biedt astronomen een close-up van een groot stervormingsgebied dat ons meer kan leren over het ontstaan en de evolutie van sterren. De gegevens voor deze foto werden geselecteerd door Igor Chekalin (Rusland), die meedeed met de ESO-fotowedstrijd Hidden Treasures 2010. Igors compositie van de Orionnevel eindigde op de zevende plek, maar een van zijn andere foto’s eindigde bovenaan.

12 januari 2011: ESO heeft de winnaars bekendgemaakt van ESO’s astrofotografie-wedstrijd Hidden Treasures 2010, waarvoor bijna 100 inzendingen zijn binnengekomen. Hidden Treasures gaf sterrenkunde-amateurs de kans om ESO’s archieven met astronomische data te doorzoeken op verborgen kosmische juweeltjes. Sterrenkunde-enthousiasteling Igor Chekalin uit Rusland heeft de eerste prijs gewonnen – een bijzondere reis naar ESO’s Very Large telescope op Paranal in Chili.

5 januari 2011: Deze nieuwe infraroodopname van de Lagunenevel is gemaakt in het kader van een vijf jaar durend onderzoek van de Melkweg met de VISTA-telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal in Chili. Het is een klein stukje van een veel grotere foto van het gebied rond de nevel, die op zijn beurt weer deel uitmaakt van een enorme survey.

30 december 2010: De federatieve republiek Brazilië heeft gisteren het formele document getekend waarmee de weg wordt geplaveid naar het lidmaatschap van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). Brazilië zal na ratificatie het vijftiende land zijn dat lid is van ESO en het eerste van buiten Europa.

16 december 2010: Gammaflitsen behoren tot de meest energierijke verschijnselen in het heelal, maar sommige produceren merkwaardig weinig zichtbaar licht. Bij het tot nog toe grootste onderzoek van deze zogeheten donkere gammaflitsen, uitgevoerd met het GROND-instrument van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop op La Silla in Chili, is ontdekt dat voor deze kolossale explosies geen exotische verklaringen bedacht hoeven te worden. Hun geringe helderheid blijkt het gevolg te zijn van een combinatie van oorzaken, waarvan de aanwezigheid van stof tussen de aarde en de explosie de belangrijkste is.

8 december 2010: Om ons melkwegstelsel draaien ongeveer 150 rijke verzamelingen van oude sterren, die bekendstaan als bolvormige sterrenhopen. Deze scherpe nieuwe opname van Messier 107, vastgelegd door de Wide Field Imager van de 2,2-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) toont de verfijnde structuur van een van die bolhopen. Het onderzoek van deze zwermen van sterren heeft veel kennis opgeleverd over de geschiedenis van ons melkwegstelsel en de evolutie van sterren.

1 december 2010: Een internationaal team van astronomen dat gebruik maakte van ESO’s Very Large Telescope is er voor het eerst in geslaagd om de atmosfeer van een ‘superaarde’ te analyseren. Deze relatief kleine exoplaneet, die bekendstaat als GJ 1214b, werd onderzocht terwijl hij voor zijn moederster langstrok en een deel van het sterlicht door zijn atmosfeer ging. We weten nu dat deze atmosfeer ofwel grotendeels uit stoom bestaat of door dikke mist en bewolking wordt gedomineerd. Dit resultaat verschijnt op 2 december in het tijdschrift Nature.

24 november 2010: Met de ontdekking van een dubbelster bestaande uit een pulserende cepheïde en een andere ster die elkaar beurtelings bedekken, heeft een internationaal team van astronomen een decennia oud raadsel opgelost. De bijzondere stand van de banen van de beide sterren maakte het mogelijk om de massa van de cepheïde met ongekende nauwkeurigheid te bepalen. Tot nog toe beschikten astronomen over twee onverenigbare theoretische voorspellingen voor de massa’s van cepheïden. Uit het nieuwe resultaat blijkt dat de voorspelling van het stellaire pulsatiemodel juist is, terwijl de voorspelling van de stellaire evolutietheorie ernaast zit.

18 november 2010: Een Europees team van astronomen heeft met de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) een planeet ontdekt bij een ster van een klein sterrenstelsel dat door ons Melkwegstelsel is opgeslokt. De Jupiter-achtige planeet is zeer uitzonderlijk, omdat hij om een ster draait die het einde van zijn leven nadert. Mogelijk staat hij zelfs op het punt om door de ster te worden verzwolgen.

10 november 2010: Astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) hebben een spectaculaire nieuwe opname gemaakt van het beroemde ‘Atomen voor de vrede’-stelsel (NGC 7252). Deze kop-staartbotsing van twee sterrenstelsels biedt astronomen de gelegenheid om te onderzoeken hoe zulke galactische fusies van invloed zijn op de evolutie van het heelal.

4 november 2010: In Chili is een honderd kilometer lange datakabel in gebruik genomen die dwars door de onherbergzame Atacamawoestijn loopt. De kabel verbindt ESO’s Paranal-sterrenwacht en de Observatorio Cerro Armazones met de grote Latijns-Amerikaanse wetenschappelijke databackbone. Daarmee is de laatste schakel in de snelle gegevensverbinding tussen de sterrenwachten en Europa gerealiseerd.

27 oktober 2010: Zes opnamen, gemaakt met de Very Large Telescope (VLT) van de ESO-sterrenwacht op de Paranal in Chili, tonen spiraalstelsels in een geheel ander licht. Ze zijn te danken aan de indrukwekkende capaciteiten van de infraroodcamera HAWK-I. Opnamen als deze geven astronomen inzicht in het ontstaan en de evolutie van de opmerkelijke spiraalpatronen in zulke stelsels.

20 oktober 2010: Een Europees team van astronomen heeft met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) de afstand tot het verst bekende sterrenstelsel gemeten. Uit analyse van de zeer zwakke lichtgloed van het stelsel blijkt dat we dit object zien op een moment dat het heelal nog maar ongeveer 600 miljoen jaar oud was. Daarmee zijn dit de eerste bevestigde waarnemingen van een sterrenstelsel waarvan het licht de ondoorzichtige waterstofmist die het heelal destijds vulde oplost. De resultaten verschijnen op 21 oktober in het tijdschrift Nature.

13 oktober 2010: Nieuwe waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope hebben het eerste directe bewijs opgeleverd dat jonge sterrenstelsels kunnen groeien door koel gas uit hun omgeving aan te zuigen, en dit gas als grondstof voor de vorming van vele nieuwe sterren te gebruiken. In de eerste miljarden jaren na de oerknal nam de massa van het gemiddelde sterrenstelsel dramatisch toe, en de manier waarop dit gebeurde vormt een van de belangrijkste vraagstukken in de moderne astrofysica. De resultaten van dit onderzoek verschijnen op 14 oktober in het tijdschrift Nature.

6 oktober 2010: Een nieuwe opname van ESO’s surveytelescoop VISTA toont een uitzonderlijk landschap van gloeiende gasslierten, donkere wolken en jonge sterren in het sterrenbeeld Monoceros (Eenhoorn). Dit stervormingsgebied, dat bekendstaat als Monoceros R2, is ingebed in een enorme donkere wolk. In zichtbaar licht wordt dit gebied door interstellair stof vrijwel geheel aan het zicht onttrokken, maar in het infrarood is het een spectaculaire verschijning.

22 september 2010: Een nieuwe opname, gemaakt met de geavanceerde HAWK-I-camera van de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili), toont het prachtige balkspiraalstelsel NGC 1365 in infrarood licht. NGC 1365 is een lid van de Fornax-cluster van sterrenstelsels en bevindt zich op een afstand van ongeveer zestig miljoen lichtjaar.

8 september 2010: De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft een spectaculaire nieuwe foto vrijgegeven van NGC 300. Dit spiraalstelsel, dat zich in de nabije Sculptorgroep bevindt, vertoont sterke overeenkomsten met ons melkwegstelsel. De foto is het resultaat van een alles bij elkaar vijftig uur durende opname met de Wide Field Imager (WFI) van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili). NGC 300 bevindt zich op een afstand van ongeveer zes miljoen lichtjaar en lijkt vanaf de aarde gezien ongeveer een derde kleiner dan de volle maan.

1 september 2010: Melkwegstelsel NGC 4666 is het middelpunt van deze nieuwe opname die in zichtbaar licht is gemaakt met de Wide Field Imager op de MPG/ESO 2,2 meter telescoop op de La Silla-sterrenwacht in Chili. NGC 4666 is een opvallend sterrenstelsel met veel stervorming en een ongewone 'superwind' van uitgeblazen gas. Het was eerder waargenomen in het röntgen met ESA's XMM-Newton ruimtetelescoop, en de nieuwe opname is gemaakt om objecten op de röntgen-waarnemingen nader te bestuderen.

24 augustus 2010: Astronomen hebben met behulp van ESO's HARPS-instrument een planetenstelsel ontdekt met zeker vijf planeten die rond de zonachtige ster HD 10180 draaien. De onderzoekers hebben ook bewijs voor de aanwezigheid van nog twee planeten, waarvan één met de laagste massa ooit gevonden. Dat zou het systeem vergelijkbaar maken met ons zonnestelsel, in termen van het aantal planeten (wij hebben er acht). Ook vond het team bewijs dat de afstanden van de planeten tot hun ster een regelmatig patroon volgen, wat in ons zonnestelsel ook het geval is.

18 augustus 2010: Met behulp van ESO’s Very Large Telescope hebben Europese astronomen voor het eerst aangetoond dat een magnetar – een merkwaardig soort neutronenster – is voortgekomen uit een ster die zeker veertig keer zo zwaar was als onze zon. Dit resultaat is in strijd met bestaande theorieën over de evolutie van sterren: een ster van deze massa zou naar verwachting namelijk een zwart gat moeten zijn geworden, en niet een magnetar. En dat roept de fundamentele vraag op hoe zwaar een ster nu echt moet zijn om een zwart gat te worden.

11 augustus 2010: Astronomen die in het kader van ESO’s VISTA Magellanic Cloud Survey de hemel scannen, hebben een spectaculaire opname gemaakt van de Tarantulanevel in de Grote Magelhaense Wolk, een naburig sterrenstelsel. Dit panorama in het nabij-infrarood laat niet alleen de nevel zelf heel gedetailleerd zien, maar ook zijn rijke omgeving. De opname is verkregen aan het begin van een zeer ambitieuze survey van de beide Magelhaense Wolken en hun omgeving.

4 augustus 2010: Astronomen hebben, met behulp van ESO’s Very Large Telescope, voor het eerst een driedimensionaal beeld verkregen van het binnenste materiaal dat door een recent ontplofte ster is uitgestoten. Volgens de nieuwe onderzoeksresultaten was de ontploffing niet alleen krachtig: hij was ook in één bepaalde richting geconcentreerd. Dat wijst er sterk op dat de supernova heel turbulent moet zijn geweest, zoals ook de meest recente computermodellen laten zien.

28 juli 2010: Deze spectaculaire nieuwe opname, gemaakt met de Wide Field Imager van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili), toont de ongewone ster WR 22 en zijn kleurrijke omgeving. WR 22 is een zeer hete en zeer heldere ster die bezig is om zijn atmosfeer de ruimte in te blazen. Hij bevindt zich in het buitenste deel van de indrukwekkende Carinanevel, waaruit hij ook is ontstaan.

21 juli 2010: Met behulp van een combinatie van instrumenten van ESO’s Very Large Telescope hebben astronomen de zwaarste sterren ontdekt die tot nog toe zijn waargenomen. Een van de sterren was bij geboorte 300 keer zo zwaar als de zon – tweemaal de vermeende massalimiet van 150 zonsmassa’s. Het bestaan van deze monsters – die miljoenen malen zo veel licht uitzenden als de zon en massa verliezen in de vorm van krachtige deeltjeswinden – brengt het antwoord op de vraag hoe zwaar sterren kunnen worden dichterbij.

14 juli 2010: Astronomen zijn er voor het eerst in geslaagd om de stofrijke schijf rond een zware babyster in beeld te brengen. Daarmee is het directe bewijs geleverd dat zware sterren op dezelfde manier ontstaan als hun kleinere soortgenoten. Deze ontdekking, die met behulp van een aantal ESO-telescopen is gedaan, staat beschreven in de Nature-editie van deze week.

7 juli 2010: Door waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope en NASA’s röntgensatelliet Chandra met elkaar te combineren, hebben astronomen de krachtigste jets ontdekt die ooit bij een stellair zwart gat zijn waargenomen. Het object, dat ook wel een microquasar wordt genoemd, blaast een duizend lichtjaar grote bel van heet gas de ruimte in. En daarbij pompt de microquasar tienmaal zo veel energie de ruimte in als de overige microquasars die we kennen. De ontdekking wordt deze week in het tijdschrift Nature gepubliceerd.